Tăng men gan có thể là dấu hiệu cảnh báo của các vấn đề về gan. Khi đối mặt với chẩn đoán này, nhiều người bắt đầu đặt ra hàng loạt câu hỏi về chế độ ăn uống, trong đó có men gan cao có được ăn hải sản không? Cùng ECO Pharma tìm hiểu có nên ăn hải sản không ngay sau đây.
Nồng độ men gan cao có thể là tạm thời hoặc là dấu hiệu của bệnh lý như viêm gan siêu vi, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan,… Men gan giúp tăng tốc phản ứng hóa học trong cơ thể, các loại men gan thường gặp là ALP, ALT, AST, GGT,…
Người bị men gan tăng vẫn có thể ăn một số loại hải sản với liều lượng và cách chế biến phù hợp. Việc ăn hải sản đúng cách mang đến nhiều lợi ích cho gan, tuy nhiên tiêu thụ sai cách có thể gây ra những ảnh hưởng xấu nhất định, cụ thể trong các phần tiếp theo của bài viết.
Hải sản chứa nhiều protein, omega-3, khoáng chất,… tốt cho sức khỏe của người có men gan tăng.
Protein (chất đạm) là một thành phần quan trọng cho quá trình hình thành các tế bào trong cơ thể. Các tế bào gan bị tổn thương có thể khiến men gan tăng cao, lúc này bổ sung protein vào chế độ ăn sẽ giúp ích cho quá trình phục hồi tế bào và điều chỉnh chỉ số men gan về mức bình thường. Hải sản và các loại thịt nạc không mỡ là các nguồn giàu protein tốt cho người bị tăng men gan.
Axit béo omega-3 hỗ trợ sức khỏe gan bằng cách tăng HDL-cholesterol, giảm mức triglyceride. Ngoài ra còn ngăn ngừa tích tụ chất béo, giảm mỡ gan – một tình trạng gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu làm rối loạn men gan. Vì vậy bổ sung omega-3 vào chế độ ăn của những người có men gan tăng có thể giúp giảm nồng độ men GGT. Để tăng cường omega-3, người bệnh nên ăn các loại hải sản như cá hồi, cá trích, cá ngừ, cá thu.
Hải sản là nguồn thực phẩm giàu các loại khoáng chất, trong đó kẽm và selen có nhiều tác động tích cực đến sức khỏe của gan. Những người mắc bệnh gan thường bị thiếu kẽm và selen vì vậy bổ sung hai chất này là một biện pháp triển vọng để ổn định men gan và ngăn ngừa bệnh gan tiến triển, đặc biệt ở các bệnh nhân viêm gan, xơ gan và ung thư gan.
Tình trạng thiếu kẽm đã được chứng minh là làm tăng và phản ánh mức độ nghiêm trọng của xơ gan, trong khi đó thiếu hụt selen gây ra mất cân bằng oxy hóa khử hệ thống, viêm trong máu và những thay đổi bệnh lý ở gan.
Việc bổ sung cá vào chế độ ăn uống có thể giúp giảm lượng cholesterol trong cơ thể. Điều này giúp góp phần cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ gây men gan tăng và các vấn đề tim mạch. Bởi vì cholesterol cao là tác nhân của bệnh gan nhiễm mỡ và có thể góp phần vào quá trình chuyển đổi từ tình trạng gan nhiễm mỡ lành tính sang viêm gan nhiễm mỡ không do rượu.
Hải sản cung cấp protein, cần thiết để cơ thể đạt được và duy trì cân nặng tối ưu. Đây cũng là một trong số ít nhóm thực phẩm có chứa leptin, một loại hormone giúp điều chỉnh cơn đói và quá trình trao đổi chất. Do đó, chúng giúp giảm cảm giác thèm ăn và thúc đẩy cảm giác no, từ đó hỗ trợ giảm cân lý tưởng. Việc duy trì một cân nặng hợp lý giúp ngăn ngừa và cải thiện gan nhiễm mỡ, một bệnh lý khiến men gan tăng cao.
Men gan cao có được ăn hải sản không? Người bệnh vẫn có thể ăn được cá hồi, cá thu, cá ngừ, mực,… một cách hợp lý.
Cá hồi là thực phẩm tốt cho những người muốn cải thiện sức khỏe gan chủ yếu vì loại cá này giàu axit béo omega-3, chất chống oxy hóa và các chất dinh dưỡng thiết yếu khác. Nghiên cứu cho thấy axit béo omega-3 có trong cá hồi, đặc biệt là EPA và DHA kích hoạt một gen gọi là PPARα, giúp tăng tốc quá trình đốt cháy chất béo trong gan đồng thời giảm viêm. Chúng cũng làm giảm sản xuất chất béo của gan, giúp ngăn ngừa gan nhiễm mỡ. Cá hồi cũng chứa chất chống oxy hóa như astaxanthin có tác dụng chống lại stress oxy hóa có thể gây tổn thương gan. Ngoài ra, loại cá béo này còn chứa nhiều selen giúp gan ít bị tổn thương do những thứ có hại như độc tố, rượu hoặc mất cân bằng trong cơ thể. (1)
Ngoài cá hồi, cá thu và cá ngừ cũng là nguồn cung cấp protein và omega-3 tốt cho sức khỏe của gan.
Tương tự như cá béo, mực cũng là nguồn cung cấp axit béo omega-3 tốt cho sức khỏe của gan. Ngoài ra, mực còn cung cấp protein, sắt, canxi và là loại hải sản ít bị nhiễm thủy ngân hơn so với các loại hải sản khác. Vì vậy, mực là một sự lựa chọn hợp lý cho người bệnh gan đang muốn cải thiện tình trạng men gan tăng cao.
Mặc dù hải sản cung cấp nhiều chất tốt cho gan nhưng những người bị men gan tăng cao nên tránh các loại hải sản sống, có vỏ.
Người bệnh không nên ăn hải sản sống vì chúng có thể chứa vi khuẩn, ký sinh trùng gây hại cho gan. Chúng cũng có thể bị nhiễm các chất độc hại như thuỷ ngân hoặc vi nhựa từ các chất hữu cơ khó phân huỷ (POP) polychlorinated biphenyls (PCB) và polybrominated diphenyl este (PBDE), đặc biệt là cá nuôi. Một nghiên cứu phát hiện ra rằng lượng thủy ngân thấp hơn 50% – 60% trong cá nấu chín so với cá sống. Một nghiên cứu khác cho thấy lượng POP ít hơn khoảng 26% trong cá hồi nấu chín so với cá hồi sống cùng loại. (2)
Người bị men gan tăng cao nên hạn chế những loại hải sản có vỏ cứng vì chúng chứa nhiều cholesterol, đặc biệt là trai, nghêu, sò điệp và hàu. Các loại hải sản có vỏ cứng cũng có khả năng gây dị ứng cao hơn cá. Nghiên cứu trên động vật cho thấy, có bất thường về gan sau khi bị dị ứng thực phẩm. Dị ứng nặng cũng dẫn đến phải điều trị bằng thuốc, trong khi khuyến cáo cho mọi loại bệnh gan là nên hạn chế việc dùng thuốc để tránh làm gan suy yếu thêm.
Ngoài các loại hải sản có vỏ cứng, các loài giáp xác như tôm, cua cũng là nguồn cholesterol cao và dễ gây dị ứng, vì vậy nên thận trọng khi tiêu thụ.
Nếu bị men gan tăng cao, bạn nên chọn loại hải sản phù hợp, an toàn vệ sinh thực phẩm và chế biến theo cách lành mạnh để không ảnh hưởng xấu đến gan.
Người bệnh nên ăn các loại hải sản giàu axit béo omega-3 như cá hồi, cá mòi, cá ngừ; Hạn chế hải sản có vỏ giàu cholesterol như sò điệp, trai, hàu. Bạn cũng nên cẩn trọng với các loại hải sản có khả năng gây dị ứng hoặc nhiễm thuỷ ngân như các loài sống ở vùng biển sâu hoặc nhiễm vi nhựa như các loài được nuôi công nghiệp.
Chế biến đúng cách giúp giữ trọn chất dinh dưỡng của hải sản và hạn chế những rủi ro sức khỏe. Người bị men gan tăng cao chỉ nên luộc và hấp để tránh hấp thụ dầu mỡ; hạn chế chiên xào, nướng cháy hoặc thêm vào quá nhiều gia vị vì có thể khiến men gan tăng cao và cũng không tốt cho sức khỏe.
Hải sản nên mua ở những cửa hàng uy tín, đảm bảo an toàn thực phẩm, được bảo quản đúng quy trình để tránh nguy cơ nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng, chất độc hại gây hại, làm cho bệnh gan nặng thêm.
Ngoài thắc mắc người bị men gan cao có được ăn hải sản không, thì còn một số băn khoăn khác xoay quanh vấn đề này cần được giải đáp.
Người bệnh ăn cá biển rất tốt cho sức khỏe gan, đặc biệt là các loại cá chứa nhiều chất béo tốt như cá hồi, cá ngừ, cá mòi. Chỉ cần bạn chế biến lành mạnh và không thay hoàn toàn chế độ ăn hàng ngày.
Tôm là nguồn hải sản giàu cholesterol, trong 85 g tôm chứa 161 mg cholesterol. Đặc biệt là tôm chế biến dưới dạng chiên, rang muối, sốt bơ có thể gây gánh nặng cho việc chuyển hóa chất béo tại gan. Ngoài ra, tôm cũng được biết đến là loại hải sản gây dị ứng phổ biến, vì vậy khi bị tăng men gan nên hạn chế ăn mặc dù nó có thể cung cấp các nguồn chất tốt cho gan là protein chất lượng cao, kẽm và selen.
Hải sản đông lạnh trong hạn sử dụng an toàn để tiêu thụ nếu được bảo quản và chế biến đúng cách. Chỉ khi quá hạn sử dụng hoặc sản phẩm không đảm bảo an toàn thực phẩm mới gây ra các nguy cơ cho gan.
Bạn có thể ăn hải sản vào bất kỳ bữa ăn chính nào trong ngày, nhưng tốt nhất là vào buổi sáng hoặc trưa để có thể tiêu hóa tốt hơn; Tránh ăn hải sản vào buổi tối vì gan sẽ không được nghỉ ngơi đúng cách.
Một người nên tiêu thụ khoảng 228 g hải sản mỗi tuần, đặc biệt là các loại cá có nguồn gốc từ biển như cá hồi, cá thu, cá mòi, cá bơn, cá cơm, cá kiếm và cá ngừ. Lượng hải sản này có thể cung cấp đủ mức EPA/DHA được khuyến nghị hàng ngày là 250 mg. Tuy nhiên, người bị tăng men gan và các vấn đề sức khỏe khác (nếu có) cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để biết được tần suất và số lượng hải sản có thể tiêu thụ. (3)
Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn giải đáp thắc mắc về việc người men gan cao có được ăn hải sản không. Tóm lại, hải sản là nguồn dinh dưỡng tốt cho gan nhưng không phải tất cả. Vì vậy, điều quan trọng là bạn cần biết loại nào nên ăn, loại nào nên hạn chế và chế biến như thế nào để mang đến lợi ích cho gan và sức khỏe nói chung. Nếu bạn đang tìm cách tăng cường sức khỏe gan, hãy bổ sung tinh chất hỗ trợ gan Wasabia và S. Marianum. Chúng đã được chứng minh có khả năng hỗ trợ kiểm soát tế bào Kupffer, làm giảm các chất gây viêm, tăng cường chức năng gan, vì vậy có thể hữu ích cho tình trạng tăng men gan bạn đang gặp phải.
