Tiêu thụ rượu bia trong khoảng thời gian dài có thể cản trở sự phát triển của xương và quá trình tái tạo mô xương, dẫn đến giảm mật độ xương, gây đau khớp, tăng nguy cơ gãy xương. Có nhiều lý do dẫn đến tình trạng uống rượu bia bị đau nhức xương khớp bao gồm các bệnh lý khởi phát như bệnh gout và tích tụ axit uric trong máu… Cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau đây
Đau nhức xương khớp sau khi tiêu thụ đồ uống có cồn là vấn đề thường gặp, đặc biệt ở những người có tiền sử mắc các bệnh lý như gout hoặc viêm xương khớp. Nghiên cứu năm 2022 cho thấy việc tiêu thụ quá nhiều rượu có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xương khớp ở đầu gối.
Rượu bia có thể gây tích tụ axit uric trong máu, nồng độ axit uric cao là nguyên nhân gây ra tình trạng viêm khớp cấp tính, còn gọi là bệnh gout. Ngoài ra, rượu bia hoạt động như thuốc lợi tiểu dẫn đến mất nước, trong khi nước có tác dụng hỗ trợ quá trình tạo dịch hoạt dịch và hỗ trợ sụn – thành phần quan trọng giúp khớp hoạt động trơn tru. Hoạt dịch là lớp chất lỏng mỏng bao quanh các khớp đóng vai trò như chất bôi trơn, giảm ma sát, cung cấp dưỡng chất và đệm đỡ cho khớp.
Sụn khớp với thành phần chính 80% là nước, do đó sụn cần rất nhiều nước để duy trì chức năng đàn hồi và bảo vệ các đầu xương khi vận động (1). Khi cơ thể thiếu nước, cả dịch khớp và sụn khớp đều có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến tăng ma sát, giảm khả năng chịu lực, gây ra cảm giác đau nhức, khó chịu.
Đồ uống có cồn còn cản trở khả năng hấp thụ và sử dụng các chất dinh dưỡng thiết yếu cho sức khỏe của xương khớp dẫn đến viêm, đau khớp. Rượu làm rối loạn quá trình tạo ra tế bào xương mới và ức chế khả năng phục hồi, duy trì cấu trúc xương hiện có. Điều này dẫn đến giảm mật độ xương, làm xương trở nên xốp và dễ tổn thương hơn, thậm chí hoại tử xương.
Uống rượu bia nhiều không chỉ ảnh hưởng đến gan, dạ dày mà còn có thể gây đau nhức xương khớp và tổn thương dây thần kinh. Sau khi uống bia rượu bị đau khớp có thể xuất phát từ các nguyên nhân sau:
Viêm là phản ứng tự nhiên của cơ thể đối với các chấn thương hoặc nhiễm trùng. Khi cơ thể phát hiện các tác nhân gây hại như vi khuẩn, virus, hóa chất kích ứng hoặc tổn thương mô, một loạt các quá trình phức tạp được kích hoạt để loại bỏ mối đe dọa.
Rượu bia hoạt động như một chất xúc tác gây viêm, kích hoạt phản ứng viêm trong cơ thể. Mỗi khi tiêu thụ rượu bia, cơ thể sẽ chuyển hóa nó thành acetaldehyde – hợp chất hóa học độc hại gây ra tình trạng stress oxy hóa và tổn thương tế bào. Mặc dù acetaldehyde chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, nhưng nó có thể gây hại cho nhiều cơ quan và mô bao gồm gan, não, tuyến tụy, hệ thống cơ xương, đường tiêu hóa. Viêm có thể dẫn đến đau khớp, cứng khớp, đặc biệt ở những người có tình trạng bệnh lý từ trước như viêm khớp hoặc rối loạn tự miễn.
Đồ uống có cồn thúc đẩy tình trạng viêm trong cơ thể thông qua nhiều cơ chế khác nhau.
Axit uric là sản phẩm chuyển hóa tự nhiên của purine, một hợp chất có trong nhiều loại thực phẩm và đồ uống, bao gồm cả rượu bia. Nghiên cứu năm 2023 cho thấy rượu bia làm tăng nồng độ axit uric trong máu, mặc dù mức độ tăng có thể khác nhau tùy thuộc vào loại đồ uống có cồn. (2)
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng nồng độ axit uric thường cao hơn ở những người uống bia so với những người tiêu thụ một số loại đồ uống có cồn khác. Điều này cho thấy không chỉ hàm lượng ethanol mà cả thành phần cụ thể trong từng loại đồ uống có cồn cũng đóng vai trò trong việc làm tăng axit uric.
Sự gia tăng nồng độ axit uric kéo dài có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh gout, dạng viêm khớp đặc trưng bởi những cơn đau dữ dội, sưng tấy và nóng rát ở các khớp, thường gặp nhất ở ngón chân cái. Bệnh gout có mối liên hệ chặt chẽ với việc tiêu thụ quá nhiều rượu bia, chế độ ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo.
Một trong những nguyên phân phổ biến gây đau khớp sau khi uống rượu bia là mất nước. Rượu là chất lợi tiểu, làm tăng sản xuất nước tiểu và dẫn đến mất nước. Mất nước ảnh hưởng đến khả năng bôi trơn khớp của cơ thể, gây ma sát và khó chịu cho các khớp. Do đó, tình trạng đau khớp có thể rõ rệt hơn vào buổi sáng sau một đêm uống nhiều bia rượu.
Các yếu tố làm trầm trọng thêm tình trạng mất nước và rối loạn điện giải do rượu bia bao gồm:
Rượu bia có tác động phức tạp đến hệ thống miễn dịch của cơ thể. Đặc biệt, rượu có thể ức chế chức năng của hệ thống miễn dịch bẩm sinh – tuyến phòng thủ đầu tiên giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng.
Nghiên cứu năm 2019 cho thấy rượu có khả năng làm suy yếu hệ thống miễn dịch bẩm sinh. Điều này có thể khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh hơn (3). Mặt khác, trong một số trường hợp hiếm gặp nhất định, chẳng hạn như chấn thương cấp tính, tác dụng ức chế miễn dịch của rượu có thể giúp giảm phản ứng viêm quá mức của cơ thể, làm dịu cơn đau, bao gồm cả đau khớp.
Nghiên cứu năm 2017 cho thấy việc tiêu thụ rượu bia có thể kích thích sự phát triển của các vi khuẩn có khả năng gây viêm trong hệ vi khuẩn đường ruột. Uống quá nhiều rượu bia làm mất cân bằng giữa lợi khuẩn và vi khuẩn có hại, làm tăng vi khuẩn gây viêm và kích ứng trong ruột, giảm lợi khuẩn hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn.
Một số vi khuẩn trong hệ vi sinh đường ruột có liên quan đến tình trạng viêm sẽ ảnh hưởng đến nhiều khu vực khác nhau của cơ thể. Nếu tình trạng viêm này tác động đến các khớp, nó có thể góp phần gây ra cảm giác đau nhức xương khớp mà nhiều người trải qua sau khi uống rượu bia.
Rượu bia có thể thúc đẩy quá trình đi vào giấc ngủ, nhưng nó cũng gây ra chứng rối loạn giấc ngủ và có thể dẫn đến các rối loạn liên quan đến giấc ngủ như mất ngủ. Nghiên cứu cho thấy có đến ¾ số người nghiện rượu gặp phải các triệu chứng mất ngủ khi uống rượu. Mất ngủ cũng rất phổ biến ở những người đang cai nghiện hoặc phục hồi sớm sau chứng nghiện rượu.
Ngủ không đủ giấc có thể dẫn đến tăng độ nhạy cảm với cơn đau, làm trầm trọng thêm tình trạng khó chịu ở khớp. Những người bị gián đoạn giấc ngủ do rượu bia có thể thấy cơn đau khớp rõ rệt hơn, đặc biệt vào sáng sớm hoặc ban đêm.
Lạm dụng rượu bia kéo dài có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho gan, dẫn đến các bệnh lý như gan nhiễm mỡ do rượu, viêm gan do rượu và xơ gan. Gan đóng vai trò thiết yếu trong quá trình chuyển hóa và loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Rối loạn chức năng gan khiến khả năng thanh lọc các chất độc này bị ảnh hưởng, dẫn đến sự tích tụ các chất thải độc hại trong máu, gây đau khớp và khó chịu.
Trong những trường hợp tổn thương gan nghiêm trọng và kéo dài, tình trạng viêm mạn tính có thể dẫn đến đau khớp dai dẳng và ảnh hưởng đến chức năng vận động. Mức độ ảnh hưởng của rượu bia đến đau nhức xương khớp có thể khác nhau ở mỗi người. Một số người có thể cảm thấy khó chịu ngay sau khi uống rượu, trong khi những người khác có thể chỉ nhận thấy tình trạng đau khớp xuất hiện theo thời gian, đặc biệt là khi có tiền sử lạm dụng rượu bia mạn tính.
Cảm giác mệt mỏi sau khi uống rượu bia là phản ứng cơ thể thường gặp do tác động của rượu lên hệ thần kinh và quá trình trao đổi chất của cơ thể. Rượu bia làm chậm tốc độ hoạt động của các tế bào thần kinh, gián đoạn quá trình sản xuất năng lượng và gây ra tình trạng mất nước, dẫn đến cảm giác uể oải, thiếu sức sống. Ngoài ra, khi cơ thể mệt mỏi, ngưỡng chịu đau giảm xuống, khiến các cơn đau nhức xương khớp trở nên rõ rệt và khó chịu hơn.
Rượu không chỉ không có protein, khoáng chất và vitamin mà còn ức chế quá trình hấp thụ, sử dụng các chất dinh dưỡng quan trọng như thiamin (vitamin B1), vitamin B12, vitamin D, axit folic, canxi, magie, kali, kẽm. Vitamin D và canxi đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì mật độ xương, chức năng sụn khớp. Thiếu hụt các dưỡng chất này theo thời gian có thể dẫn đến suy yếu xương, tăng nguy cơ loãng xương và làm trầm trọng thêm các vấn đề về xương khớp, gây ra đau nhức.
Rượu bia còn gây tổn thương các cơ quan liên quan đến tiêu hóa, hấp thụ và xử lý chất dinh dưỡng. Bên cạnh đó, cơ thể cũng ưu tiên chuyển hóa rượu hơn các chất dinh dưỡng khác dẫn đến tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng ở những người uống nhiều rượu bia.
Bên cạnh các tác động trực tiếp lên hệ xương khớp, việc sử dụng rượu bia đồng thời với một số loại thuốc điều trị bệnh có thể dẫn đến tương tác thuốc, góp phần gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng đau nhức xương khớp. Các tương tác này có thể xảy ra theo nhiều cơ chế khác nhau.
Ví dụ như rượu bia làm thay đổi quá trình chuyển hóa thuốc, làm tăng hoặc giảm tốc độ đào thải thuốc ra khỏi cơ thể. Do đó, làm tăng hoặc giảm nồng độ thuốc trong máu. Hoặc một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ và chuyển hóa rượu trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến nồng độ cồn trong máu cao hơn bình thường sau khi uống cùng một lượng rượu, làm tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của các tác dụng phụ liên quan đến rượu, bao gồm cả các vấn đề về xương khớp.
Hoặc rượu bia có thể làm thay đổi tác dụng dược lý của một số loại thuốc, tăng hoặc giảm hiệu quả điều trị của thuốc đối với cơ thể, khiến tình trạng đau nhức xương khớp không được cải thiện. Chẳng hạn như thuốc chống viêm không steroid làm tăng nguy cơ chảy máu dạ dày và loét ở bệnh nhân viêm khớp uống rượu. Tương tự như vậy, thuốc chống chuyển hóa, khi dùng cùng với rượu, khiến bệnh nhân có nguy cơ tổn thương gan cao hơn, chẳng hạn như xơ gan.
Bài liên quan: Đau nhức xương khớp toàn thân
Uống rượu bia bị đau xương khớp thường gặp ở các nhóm đối tượng nguy cơ cao sau đây:
Những người đã có tiền sử mắc các bệnh lý về xương khớp như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, viêm cột sống dính khớp hoặc các chấn thương xương khớp trước đó thường nhạy cảm hơn với tác động tiêu cực của rượu bia. Uống rượu bia có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm hiện có, gây ra những cơn đau dữ dội và kéo dài hơn.
Bệnh gout đặc trưng bởi tình trạng tăng axit uric trong máu, dẫn đến sự lắng đọng các tinh thể urate tại khớp, gây viêm và đau dữ dội. Rượu bia làm tăng nồng độ axit uric, kích hoạt hoặc bùng phát các cơn đau gout cấp tính ở các khớp, thường ở ngón chân cái.
Uống rượu bia trong thời gian dài góp phần làm giảm khối lượng xương, giảm quá trình hình thành xương, tăng tỷ lệ gãy xương. Rượu bia gây mất nước, cản trở hấp thu dưỡng chất và ức chế quá trình tạo xương. Theo thời gian, những tác động này làm suy yếu cấu trúc xương và sụn khớp, khiến người uống rượu bia lâu năm dễ bị đau nhức xương khớp hơn, thậm chí có nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như loãng xương và hoại tử xương.
Khớp cứng và kém linh hoạt hơn theo thời gian vì lượng chất lỏng bôi trơn bên trong khớp giảm đi. Sụn khớp cũng trở nên mỏng hơn và dây chằng có xu hướng ngắn lại, mất đi một số tính linh hoạt. Do đó, người lớn tuổi uống bia rượu sẽ cản trở quá trình hydrat hóa, hấp thu dưỡng chất và chuyển hóa xương, làm tăng nguy cơ, mức độ đau nhức xương khớp sau khi uống rượu bia.
Người thừa cân, ít vận động góp phần làm tăng tình trạng hao mòn khớp. Nếu không hoạt động thường xuyên, sụn ở khớp sẽ bị thoái hóa, dẫn đến viêm xương khớp, đặc biệt ở đầu gối và hông. Vì thế, người có lối sống ít vận động uống rượu bia có thể tăng các triệu chứng viêm khớp, đau nhức và khó chịu hơn.
Để cải thiện tình trạng uống rượu bia bị đau nhức xương khớp, bạn có thể áp dụng một số cách sau đây:
Nghiên cứu cho thấy tiêu thụ rượu bia ở mức độ ít đến vừa phải không liên quan đến bệnh thoái hóa khớp gối. Học viện Thấp khớp Mỹ khuyến cáo những người bị viêm khớp nên hạn chế uống rượu, nữ giới chỉ nên uống một ly rượu mỗi ngày và tối đa hai ly mỗi ngày đối với nam giới. Người ta cũng phát hiện ra rằng uống rượu vang đỏ ở mức độ vừa phải có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp gối. Một trong những thành phần trong rượu vang đỏ là resveratrol có tác dụng chống viêm và có lợi cho bệnh viêm khớp.
Tiêu thụ rượu ở mức độ vừa phải có thể không gây ra những tác hại tương tự như uống quá nhiều. Tuy nhiên, đối với người đã bị viêm khớp, uống rượu có thể gây hại. Uống quá nhiều rượu có thể gây mất nước, ảnh hưởng trực tiếp đến sụn khớp và ngăn cản các quá trình phục hồi tự nhiên của cơ thể. Do đó, hạn chế rượu bia giúp giảm thiểu tác động xấu đến hệ xương khớp.
Trong trường hợp uống rượu bia đau khớp ở mức độ nhẹ đến trung bình, người bệnh có thể cân nhắc sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen. Tuy nhiên, sử dụng thuốc giảm đau cần tuân thủ chặt chẽ theo hướng dẫn về liều lượng và tần suất sử dụng của chuyên gia y tế. Người bệnh không được tự ý sử dụng các loại thuốc giảm đau mạnh hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID) khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Nếu tình trạng đau không cải thiện hoặc nghiêm trọng hơn, cần đến bệnh viện thăm khám, điều trị kịp thời.
Rượu bia là chất lợi tiểu gây mất nước và mất cân bằng điện giải, làm giảm chất bôi trơn ở các khớp, dẫn đến đau nhức xương khớp. Do đó, uống nhiều nước lọc, nạp đủ 2 lít nước mỗi ngày, bổ sung nước điện giải hoặc nước ép trái cây giúp bù nước cho cơ thể, cải thiện chức năng của dịch khớp, giảm tình trạng đau nhức khớp. Hạn chế uống cà phê, nước uống tăng lực hoặc trà vì có thể làm tăng tình trạng mất nước.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh có tác dụng giảm viêm và hỗ trợ quá trình phục hồi các mô khớp. Trong đó, các loại thực phẩm giàu omega-3 nên được tăng cường như cá hồi, cá thu, cá basa, cá trích, hàu, cá ngừ, hạt chia, hạt lanh. Các loại rau xanh và trái cây tươi chứa nhiều chất chống oxy hóa gồm bông cải xanh, cải bó xôi, cà rốt, cà chua, ớt chuông đỏ, khoai lang giúp giảm viêm, hỗ trợ quá trình tái tạo mô cũng rất cần thiết trong chế độ ăn uống.
Điều quan trọng nữa là cần phải hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhiều đường, dầu mỡ và chất béo bão hòa.
Vận động thể dục thể thao nhẹ nhàng giúp cải thiện lưu thông máu, giảm cứng khớp và tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp, duy trì sự linh hoạt. Việc tham gia các hoạt động như bơi lội, yoga hoặc các bài tập tác động thấp rất cần thiết cho những người bị đau khớp, tuy nhiên cần tránh tập thể dục quá sức hoặc tác động mạnh khi bị đau khớp vì có thể làm trầm trọng thêm cảm giác khó chịu, đau nhức khớp.
Các liệu pháp nhiệt thường giúp giảm đau và cải thiện các triệu chứng khó chịu ở xương khớp, chẳng hạn như dùng túi chườm nóng hoặc khăn ấm đặt lên vùng đau nhức trong khoảng 15 – 20 phút. Hoặc sử dụng túi chườm lạnh hoặc khăn bọc đá lạnh đặt lên vùng đau trong 10 – 15 phút nếu khớp bị viêm, nóng, sưng đỏ.
Nếu tình trạng đau nhức xương khớp sau khi uống rượu bia kéo dài hơn vài ngày kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng khác như sưng tấy, nóng đỏ hoặc hạn chế vận động, bạn nên đến bệnh viện thăm khám. Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ thăm khám, điều trị các bệnh về cơ xương khớp chuyên sâu, công nghệ cao, hiện đại hàng đầu hiện nay.
Khoa Cơ xương khớp được Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đầu tư hệ thống trang thiết bị hiện đại như hệ thống chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive giúp đánh giá được những tổn thương nhỏ nhất mà CT thông thường không phát hiện được; hệ thống cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI cho kết quả thăm khám chính xác; hệ thống X-quang treo trần DigiRAD-FP hiệu quả gấp 3 lần so với máy chụp X-quang thông thường; máy đo loãng xương bằng tia X Horizon W cho hình ảnh rõ nét, độ phân giải cao,…
Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ Tâm Anh chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm thực tiễn, ứng dụng các kỹ thuật mới, tiên tiến trong khám, chữa bệnh mang đến hiệu quả cao.
Khoa Nội Cơ xương khớp Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chuyên chẩn đoán và điều trị các bệnh lý xương khớp như:
Thông tin liên hệ Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh:
Địa chỉ:
Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
Website: tamanhhospital.vn.
Nếu uống rượu bia bị đau nhức xương khớp bạn nên uống nhiều nước, bổ sung các loại thực phẩm chống viêm, vận động, tập luyện thể dục thể thao nhẹ nhàng để làm giảm nhẹ các triệu chứng. Nhưng tốt nhất nên bỏ rượu hoặc hạn chế tối đa vì nó gây hại toàn diện cho sức khỏe, đặc biệt là những người mắc bệnh nền như xương khớp, tim mạch, tiểu đường, huyết áp.
