Những chấn thương bất ngờ như tai nạn, té ngã, va chạm khi chơi thể thao,… có thể ảnh hưởng đến sụn khớp hoặc làm thay đổi giải phẫu khớp háng, tăng nguy cơ viêm nhiễm trong tương lai. Cùng ECO Pharma tìm hiểu cách phòng tránh và điều trị hiệu quả khi bị viêm khớp háng do chấn thương.
Viêm khớp háng do chấn thương là tình trạng viêm ở khớp háng xảy ra sau khi bị tác động. Các triệu chứng phát triển nhanh chóng kể từ khi khớp bị tổn thương thay vì mất nhiều năm hao mòn như ở các dạng viêm khớp khác.
Chấn thương tại vùng háng do té ngã, chơi thể thao hoặc tai nạn giao thông sẽ tác động tiêu cực đến sụn khớp. Mặc dù chấn thương có thể được chữa lành, nhưng tổn thương sụn hoặc bất kỳ sự thay đổi nào liên quan đến giải phẫu khớp háng đều có nguy cơ gây ra viêm khớp sau này.
Chấn thương khớp háng thường xảy ra do nhiều nguyên nhân, tuy nhiên 2 nguyên nhân mà ECO Pharma chia sẻ dưới đây là phổ biến nhất:
Tai nạn giao thông, tai nạn trong lao động, trượt ngã tại nhà,… có thể gây ra những va chạm mạnh, tác động tiêu cực đến khớp háng hoặc khu vực xung quanh khớp háng. Mức độ tổn thương thường nghiêm trọng hơn ở người cao tuổi hoặc người có xương yếu do loãng xương.
Chấn thương khi chơi thể thao thường xảy ra trong một số tình huống: không khởi động kỹ, thực hiện các động tác đột ngột, tập luyện quá sức, chơi các môn thể thao tiếp xúc (như bóng bầu dục, khúc côn cầu đòi hỏi va chạm mạnh) dẫn đến căng cơ, rách cơ, giãn dây chằng, trật khớp hoặc tổn thương các mô mềm xung quanh khớp háng.
Viêm khớp háng do chấn thương có thể hình thành từ nhiều cơ chế:
Chấn thương khớp háng có thể làm phá hủy cấu trúc khớp, gồm:
Cấu trúc khớp bị ảnh hưởng có thể gây suy giảm chức năng, tăng nguy cơ viêm khớp.
Khi khớp háng bị chấn thương, các tế bào trong khớp sẽ giải phóng chất truyền tín hiệu – được gọi là cytokine, như TNF-α, IL-1, IL-6. Các cytokine này kích thích phản ứng viêm, gây ra những triệu chứng như đau, sưng, đỏ, nóng ở khớp. Nếu không được điều trị kịp thời, có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa, dẫn đến viêm khớp háng về sau.
Gai xương là các mấu xương nhỏ mọc nhô ra dọc theo khớp. Nhiều nhà khoa học cho rằng sự xuất hiện của gai xương là do cơ thể cố gắng tự chữa lành để bù đắp cho sụn bị mất (1). Chúng có thể hình thành trên bất kỳ xương nào, phổ biến là háng, vai, cột sống, đầu gối. Gai xương có thể cọ xát vào các mô xung quanh, gây đau và hạn chế vận động. Ngoài ra còn làm hẹp khe khớp, đẩy nhanh quá trình thoái hóa khớp.
Nếu tình trạng chấn thương ở khớp háng không được điều trị đúng cách, có thể gây nhiễm trùng. Đặc biệt là trong trường hợp vết thương hở hoặc can thiệp phẫu thuật không đảm bảo an toàn, khiến vi khuẩn xâm nhập vào khớp háng, dẫn đến viêm nhiễm, suy giảm chức năng khớp, thậm chí tàn phế.
Việc điều trị hoặc chế độ chăm sóc không hợp lý sau chấn thương có thể làm tăng áp lực ở khớp, khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm nhiễm, hoại tử chỏm xương đùi, thoái hóa khớp háng sớm, thậm chí tàn phế.
Viêm khớp háng do chấn thương thể hiện thông qua một số triệu chứng:
Cơn đau tập trung ở khớp háng hoặc lan ra vùng thắt lưng, đùi; có thể xuất hiện ngay sau chấn thương hoặc vài ngày tiếp theo. Mức độ đau sẽ tăng lên khi bạn di chuyển, mang vác vật nặng hoặc đứng lâu.
Khớp háng cứng, giảm độ linh hoạt, khó thực hiện các động tác như xoay hông, gập người, duỗi chân. Cảm giác cứng khớp rõ rệt khi thức dậy vào buổi sáng hoặc sau khi nằm nghỉ ngơi lâu.
Vùng da quanh khớp háng bị sưng và đỏ – đây là dấu hiệu của viêm nhiễm. Khi chạm vào bạn sẽ cảm thấy đau, nóng. Nếu kèm theo sốt, người bệnh cần liên hệ bác sĩ để được điều trị kịp thời.
Tình trạng đau, cứng, sưng đỏ làm hạn chế phạm vi cử động của khớp, khiến người bệnh khó thực hiện các hoạt động thông thường như đi bộ, leo cầu thang, đứng lên, ngồi xuống, mang vác đồ vật, xoay người,… dẫn đến suy giảm chất lượng cuộc sống.
Việc hạn chế vận động trong thời gian dài có thể làm suy yếu các cơ xung quanh khớp háng như cơ đùi và cơ mông, dẫn đến giảm sức mạnh, không đủ khả năng nâng đỡ khớp.
Tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ các triệu chứng và tình trạng sức khỏe tổng thể, bác sĩ sẽ chỉ định cách điều trị viêm khớp háng phù hợp (2):
Dùng thuốc: Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng thuốc hoặc thực hiện vật lý trị liệu:
Vật lý trị liệu: Bao gồm các bài tập phục hồi chức năng, có thể kết hợp sự hỗ trợ của máy móc giúp cải thiện tính linh hoạt và sức mạnh, phục hồi cơ lực, tầm vận động của khớp háng. Bạn hãy đến gặp bác sĩ để được thiết kế chương trình vật lý trị liệu phù hợp với tình trạng bệnh.
Chườm đá: Người bệnh nên chườm đá trong vòng 48 giờ sau chấn thương, giúp giảm chảy máu trong các mô, đẩy lùi tình trạng sưng, đau, co thắt cơ. Bạn có thể dùng khăn hoặc túi chườm lạnh, không đắp đá lạnh trực tiếp lên da.
Điều chỉnh lối sống khoa học: Người bị chấn thương khớp háng cần dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, phục hồi. Tránh các hoạt động gây áp lực cho khớp như chơi thể thao, tập thể dục cường độ nặng, mang vác vật nặng.
Nếu các phương pháp điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật:
Đôi khi, chấn thương khớp háng là tai nạn bất ngờ, khó tránh khỏi. Nhưng trong một số tình huống như chơi thể thao, người bệnh có thể chủ động phòng ngừa:
Khởi động kỹ trước khi tham gia hoạt động thể chất sẽ giúp cải thiện lưu lượng máu đến cơ bắp, giảm cứng khớp háng, tăng phạm vi chuyển động, làm ấm cơ thể, tránh nguy cơ chấn thương như căng cơ, bong gân, rách cơ, trật khớp. Hãy luyện tập các bài khởi động nhẹ nhàng như xoay hông, duỗi chân hỗ trợ bảo vệ khớp háng hiệu quả.
Cải thiện sức mạnh cơ bắp giúp ổn định khớp, giảm áp lực lên khớp khi vận động, duy trì sự dẻo dai của cơ thể và ngăn ngừa chấn thương. Bạn có thể rèn luyện các bài tập tăng cơ vùng hông, đùi, mông như squat, lunges, cầu lông, nâng chân, plank, clamshell,…
Thừa cân, béo phì gây áp lực lên các khớp nâng đỡ cơ thể như khớp háng, khớp gối, khớp bàn chân, tăng nguy cơ chấn thương và viêm. Người bệnh cần duy trì cân nặng phù hợp thông qua tập thể dục đều đặn và chế độ dinh dưỡng khoa học, giúp giảm căng thẳng cho khớp háng. Bạn có thể tính cân nặng lý tưởng của mình theo công thức: Cân nặng lý tưởng (kg) = (Chiều cao (cm) – 100) x 0.9 (Lưu ý không áp dụng cho phụ nữ chưa mang thai).
Xem thêm: Viêm khớp háng khi mang thai
Trong quá trình hoạt động thể chất, hãy lắng nghe cơ thể, tránh gắng sức gây chấn thương. Khi mới bắt đầu chỉ nên tập luyện với cường độ thấp, đến khi cơ thể đã thích nghi có thể tăng tần suất và mức độ cao hơn. Bạn hãy tập luyện dưới sự hướng dẫn của huấn luyện viên để được điều chỉnh cường độ phù hợp, đảm bảo an toàn.
Khi thực hiện những hoạt động có nguy cơ chấn thương như mang vác vật nặng, chơi thể thao,… bạn nên sử dụng thiết bị bảo hộ như đai hông, băng đầu gối giúp giảm áp lực cho khớp háng và hạn chế rủi ro chấn thương.
Đảm bảo môi trường sống, làm việc và luyện tập an toàn, bằng phẳng, không bị trơn trượt. Người bệnh có thể lắp đặt tay vịn nếu cần thiết, rất có ích đối với người cao tuổi. Ngoài ra cần mang giày dép có độ bám tốt, phòng ngừa té ngã gây tổn thương khớp háng.
Người bị chấn thương háng cần nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thời gian hồi phục. Tránh vận động mạnh gây áp lực lên khớp, đồng thời tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, giảm nguy cơ khởi phát viêm khớp háng sau chấn thương. Thời gian nghỉ ngơi tùy thuộc vào mức độ các triệu chứng, khi khớp đã ổn định hơn, người bệnh có thể tập thể dục nhẹ nhàng giúp cải thiện độ linh hoạt của khớp háng.
Thăm khám định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường ở khớp háng và kịp thời điều trị, giúp ngăn ngừa biến chứng, duy trì khả năng vận động hiệu quả, tránh ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày.
Sau chấn thương, việc bảo vệ sức khỏe xương khớp, đặc biệt là khớp háng, rất quan trọng, giúp giảm nguy cơ phát triển viêm khớp về sau. Ngoài phác đồ điều trị, người bệnh có thể bổ sung tinh chất thiên nhiên như Collagen Type 2 không biến tính & Collagen Peptide, Turmeric Root (Curcumin), Chondroitin Sulfate đã được các nhà khoa học Mỹ chứng minh có tác dụng hỗ trợ giảm đau, bảo vệ, tái tạo sụn khớp, cải thiện độ linh hoạt của khớp, làm chậm quá trình thoái hóa khớp, giảm nguy cơ viêm nhiễm.
Bài liên quan: Viêm khớp háng có chữa được không?
Viêm khớp háng do chấn thương có thể được phòng ngừa hoặc giảm nhẹ nếu bạn có phương pháp bảo vệ kịp thời như sử dụng thiết bị bảo hộ khi tham gia các hoạt động, thường xuyên tập thể dục để tăng độ linh hoạt cho khớp, chế độ dinh dưỡng khoa học nhằm tăng cường sức khỏe xương khớp, bổ sung tinh chất thiên nhiên tốt cho khớp,… Điều quan trọng là cần thăm khám định kỳ giúp phát hiện dấu hiệu bất thường và điều trị sớm, tránh biến chứng không mong muốn.
