Chấn thương mắt cá chân là một vấn đề phổ biến, đặc biệt là vỡi những trường hợp bị bong gân và gãy xương. Nguy cơ phát sinh viêm khớp tăng lên đáng kể, với tỷ lệ gấp 7 lần so với trường hợp không bị chấn thương. Thực tế, có đến 70 – 80% các trường hợp viêm khớp mắt cá chân xuất hiện ở những người đã trải qua chấn thương. Để hiểu rõ vơn, hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Viêm khớp mắt cá chân xảy ra khi sụn ở khớp mắt cá chân bị tổn thương. Nó có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm chấn thương (chẳng hạn như tai nạn xe hơi), các bệnh tự miễn dịch (chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp) hoặc nhiễm trùng. Trong hầu hết các trường hợp, viêm khớp mắt cá chân là do sự thoái hóa của sụn do chấn thương trước đó.[1][2]
Bệnh có thể điều trị được bằng cách tập thể dục và dùng thuốc giảm đau. Sử dụng kết hợp cả hai phương pháp cùng nhau là điều cần thiết để điều trị tình trạng này nhưng phẫu thuật đôi khi được bác sĩ chỉ định để điều trị bệnh hiệu quả hơn.
Các triệu chứng viêm khớp mắt cá chân xuất hiện chậm và tiến triển nặng dần theo thời gian[3]:
Viêm khớp dạng thấp, viêm khớp phản ứng, gãy xương, bong gân là những nguyên nhân gây ra viêm mắt cá chân.
Viêm khớp dạng thấp có thể ảnh hưởng đến khớp mắt cá chân theo cách tương tự như các khớp khác. Nó cản trở việc đi lại và gây nhiều khó chịu do cứng, đau và sưng mắt cá chân. Viêm khớp dạng thấp gây viêm, sưng và đau khớp bàn tay và bàn chân nhưng cũng có thể gây viêm khớp mắt cá chân nhưng ít phổ biến hơn.[4]
Các xương ở khớp mắt cá chân có chứa sụn giúp bảo vệ chúng khỏi cọ xát với nhau. Viêm khớp dạng thấp khiến sụn này bị vỡ theo thời gian, làm tăng ma sát giữa xương và làm lộ các đầu dây thần kinh. Ma sát giữa các xương này có thể gây ra tình trạng viêm thêm quanh khớp mắt cá chân. Nó cũng có thể làm hỏng các mô xung quanh hỗ trợ mắt cá chân khiến chúng trở nên yếu, không ổn định và giảm khả năng hỗ trợ khớp.
Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng có thể nhẹ và xuất hiện không thường xuyên. Ví dụ, bạn có thể bắt đầu cảm thấy khó chịu khi đi lên đồi, vì hoạt động này tạo thêm áp lực cho các khớp mắt cá chân. Theo thời gian, tình trạng viêm có thể trở nên trầm trọng hơn, gây tổn thương cho khớp và các mô xung quanh. Các triệu chứng sau đó trở nên rõ rệt hơn, mắt cá chân có thể thường xuyên bị đau và cứng, đặc biệt khi đi hoặc đứng.
Đối với người lớn tuổi, chức năng xương khớp ngày càng yếu đi sẽ dễ mắc các bệnh lý liên quan đến thoái hóa. Trong đó thoái hóa khớp cổ chân rất biến nhất. Bệnh này gây ảnh hưởng tới một hoặc nhiều khớp ở cổ chân. Thoái hóa khớp cổ chân nếu kéo dài còn có thể làm gót chân hoặc mắt cá chân bị sưng viêm.
Màng hoạt dịch bao quanh các khớp có chức năng tạo ra chất lỏng hoạt dịch, giúp bôi trơn khớp. Gân và mô liên kết quanh mắt cá chân cũng có màng hoạt dịch. Khi hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào màng hoạt dịch có thể làm sưng và đau khớp. Nếu không được điều trị, sụn và xương có thể bị phá huỷ gây khó khăn khi di chuyển.
Viêm khớp phản ứng có thể làm viêm, đau các khớp mắt cá chân, khớp bàn chân và đầu gối. Đây là bệnh mạn tính xảy ra khi cơ thể bị nhiễm trùng hệ tiết niệu, sinh dục hoặc đường tiêu hóa.
Bệnh gút xảy ra khi nồng độ muối urat trong huyết thanh tăng cao. Nếu điều này xảy ra, các tinh thể hình thành trong và xung quanh khớp gây ra viêm khớp. Trong một số trường hợp, bệnh gout có thể ảnh hưởng đến cổ chân, gây viêm khớp mắt cá chân.
Gout là một dạng viêm khớp gây ra đau và sưng khớp thường kéo dài trong 1 hoặc 2 tuần, sau đó biến mất. Các triệu chứng đau thường bắt đầu ở ngón chân cái hoặc chi dưới.
Bong gân nếu không được điều kịp thời có thể dẫn đến vấn đề liên quan viêm khớp, trong đó có viêm khớp mắt cá chân. Bong gân là do dây chằng tại mắt cá chân bị kéo dãn quá mức, bệnh này không khó điều trị.
Phần lớn người bị viêm khớp mắt cá chân là do tác động của các chấn thương như gãy xương gây ra. Trong sinh hoạt hàng ngày, nếu bất cẩn có thể làm cho xương và khu vực mắt cá chân bị gãy. Nếu không được chăm sóc tốt, điều trị hợp lý có thể dẫn đến viêm khớp mắt cá chân.
Thừa cân, lớn tuổi, bàn chân bẹt, đi giày không phù hợp là những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp mắt cá chân.
Những người béo phì có phần hông, đầu gối và mắt cá chân phải chịu nhiều trọng lượng hơn. Vì thế, người thừa cân, béo phì có khả năng bị viêm khớp mắt cá chân cao hơn người có cân nặng hợp lý.
Cố gắng giữ thăng bằng khi đi giày cao gót sẽ tạo ra áp lực đè nặng lên mắt cá chân. Điều này làm giới hạn sức mạnh và sự chuyển động của các khớp tại mắt cá. Ngoài ra, đi giày cao gót, giày không phù hợp cũng khiến bạn phải thay đổi tư thế đi lại dẫn đến mất thăng bằng. Điều này có thể gây té ngã, chấn thương khớp mắt cá chân.
Khớp mắt cá chân bị hao mòn theo thời gian, sụn mỏng đi và kém linh hoạt sẽ dễ dẫn đến viêm xương khớp. Vì vậy nguy cơ mắc bệnh viêm khớp mắt cá chân sẽ tăng theo tuổi tác, khi bạn càng già đi.[5]
Trong một nghiên cứu lâm sàng trên 390 bệnh nhân cho thấy, độ tuổi trung bình của người bệnh viêm khớp nguyên phát là 65, lớn hơn 7 đến 8 tuổi so với người bệnh bị viêm khớp mắt cá chân sau chấn thương hoặc do các bệnh lý tiềm ẩn.
Viêm khớp mắt cá chân có thể xuất hiện sau chấn thương. Tổn thương do chấn thương có thể lành và chức năng mắt cá chân có thể phục hồi nhưng cũng có thể dẫn đến những thay đổi ở khớp như viêm khớp mắt cá chân. Các triệu chứng có thể xuất hiện trong vòng hai năm sau chấn thương mắt cá chân hoặc thậm chí nhiều thập kỷ sau đó.
Bệnh viêm xương khớp có tính di truyền, vì vậy người có cha mẹ bị viêm xương khớp, nhiều khả năng mắc bệnh hơn những người khác có cha mẹ không mắc tình trạng này. Các chuyên gia không biết chính xác mức độ của yếu tố di truyền.[7]
Bàn chân bẹt là một dị tật bẩm sinh thường gặp ở người gốc Á. Bệnh có thể gây biến chứng viêm khớp mắt cá chân hoặc viêm đau ở những vị trí khác trên cơ thể.
Đây là một bệnh lý không nguy hiểm đến tính mạng nhưng nó gây ra nhiều ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Đau là triệu chứng phổ biến nhất của viêm khớp mắt cá chân. Đau có thể khiến người bệnh khó khăn khi đi lại, đứng lên ngồi xuống và thực hiện các hoạt động thể chất khác. Sưng cũng là một triệu chứng thường gặp của bệnh này.
Sưng có thể khiến khớp mắt cá chân bị biến dạng và khó di chuyển. Cứng khớp là tình trạng khớp mắt cá chân khó cử động. Cứng khớp có thể khiến người bệnh gặp khó khăn khi đi lại vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi.
Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, uể oải ngay cả khi không làm gì cả. Đau nhức do viêm khớp có thể gây khó ngủ dẫn đến mệt mỏi, uể oải, giảm khả năng tập trung và suy giảm chức năng miễn dịch.
Ngoài ra, viêm khớp có thể gây ra căng thẳng, lo lắng và trầm cảm. Những vấn đề về tâm lý này cũng có thể góp phần gây mệt mỏi.
Nếu tình trạng viêm khớp kéo dài không được điều trị bằng những phương pháp phù hợp có thể gây ra biến dạng khớp. Trong giai đoạn này, người bệnh sẽ di chuyển rất khó khăn và làm tăng nguy cơ bị bại liệt, teo cơ.
Khi thăm khám tại bệnh viện, người bệnh sẽ được bác sĩ thực hiện các quy trình chẩn đoán viêm khớp mắt cá chân như sau:
Bác sĩ sẽ kiểm tra vết sưng đau và hỏi những câu hỏi sau: Cơn đau bắt đầu từ khi nào? Bạn đã từng bị chấn thương chưa? Cơn đau thoáng qua hay liên tục? Vị trí đau chính xác ở đâu? Cơn đau nhiều hơn vào buổi sáng hay tăng lên khi đi bộ?
Các bác sĩ yêu cầu người bệnh đi bộ để xem dáng đi có thể hiện một số ảnh hưởng của bệnh viêm xương khớp hay không. Ví dụ, cứng và đau khớp có thể gây ra dáng đi khập khiễng, bác sĩ có thể nhận biết vị trí và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Các chẩn đoán khác có thể bao gồm chụp X-quang để phát hiện gãy xương hoặc bất cứ biểu hiện bất thường nào khác. Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để loại trừ các loại viêm khớp khác. Siêu âm cơ xương cũng có thể được yêu cầu, đặc biệt đối với chấn thương gân hoặc phát hiện viêm.
Có nhiều cách điều trị viêm khớp mắt cá chân như dùng thuốc, vật lý trị liệu, phẫu thuật. Hãy cùng Eco Pharma tìm hiểu sau đây:
Dùng thuốc là một cách điều trị phổ biến của các bệnh lý viêm khớp
Phẫu thuật là một cách chữa viêm khớp mắt cá chân khi các phương pháp điều trị khác không kiểm soát được cơn đau hoặc cải thiện khả năng vận động. Bác sĩ có thể đề xuất một trong các phương pháp phẫu thuật sau:
Quá trình hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật có thể mất 4 – 9 tháng nhưng hầu hết người bệnh có thể tiếp tục hoạt động bình thường sau 3 – 4 tháng. Ngoài ra, bệnh viêm khớp mắt cá chân chuyển biến nặng là do sự tiến triển của quá trình viêm. Vì thế, việc ức chế các yếu tố gây viêm sẽ giúp kiểm soát tình trạng viêm khớp từ đó bảo tồn tối đa khớp mắt cá chân.
Người bệnh nên bổ sung các tinh chất thiên nhiên quý như Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate để hỗ trợ điều hoà miễn dịch, ức chế hoạt động của các yếu tố tiền viêm như interferon gamma, TNFα, IL-1,2,6. Điều này giúp giảm nhẹ các cơn đau nhức, sưng và cứng khớp, mang đến sự chuyển động trơn tru và linh hoạt cho khớp mắt cá.
Cũng như các bệnh về khớp khác, bạn không nên chủ quan với viêm khớp mắt cá chân. Không chỉ gây đau đớn, khó vận động, bệnh kéo dài có thể gây biến chứng lên tim và suy giảm hệ miễn dịch. Điều trị bằng thuốc là cần thiết nhưng luôn phải theo kê đơn của bác sĩ, nên thận trọng khi áp dụng các bài thuốc cổ truyền qua đường uống, ngay cả thuốc dùng ngoài da cũng cần được hướng dẫn bởi bác sĩ Đông y có kinh nghiệm. Sau cùng, bạn nên duy trì thăm khám khớp định kỳ để quản lý sự tiến triển của bệnh và có thể can thiệp kịp lúc.
