Biến dạng khớp do viêm khớp dạng thấp là một trong những biến chứng thường gặp ở người mắc bệnh lý này. Khớp bị biến dạng không chỉ làm giảm khả năng vận động, gây bất tiện trong đời sống sinh hoạt hằng ngày, mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý. Cùng ECO Pharma tìm hiểu các loại biến dạng khớp do viêm khớp dạng thấp để có biện pháp phòng ngừa và cải thiện phù hợp.
Biến dạng khớp do viêm khớp dạng thấp là một triệu chứng xuất hiện do màng hoạt dịch bị tổn thương, khiến khớp có hình dạng bất thường. Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn mạn tính, diễn ra do hệ miễn dịch tấn công các mô lành, ảnh hưởng đến màng hoạt dịch, bề mặt sụn khớp. Người bệnh bị viêm khớp dạng thấp có thể gặp biến dạng khớp tại khớp ngón tay – bàn tay, ngón chân – bàn chân, đầu gối, khớp háng.
Người bị viêm khớp dạng thấp thường hệ thống miễn dịch, chủ yếu là tế bào lympho B và lympho T, sẽ bắt đầu phá hủy màng hoạt dịch ở khớp. Lúc này, viêm màng hoạt dịch có thể dẫn đến viêm ở bao gân, đồng thời gây ra phản ứng sưng, đau.
Viêm màng hoạt dịch thậm chí còn làm tăng hình thành những mô xơ pannus dày bất thường. Mô pannus sẽ gây tổn thương sụn và xương dưới sụn, tiết ra các protein và axit làm xói mòn xương. Đây cũng là tác nhân làm tổn thương dây chằng, khiến khớp mất liên kết và xuất hiện những biến dạng bất thường.
Dưới đây là những hình thức biến dạng khớp do viêm khớp dạng thấp thường gặp ở người bệnh. (1)
Lệch trục trụ, còn gọi là trôi trụ, là trường hợp các ngón tay không phát triển thẳng như bình thường mà cong về mặt ngoài của cẳng tay. Các khớp đốt ngón tay bị viêm mãn tính sẽ dẫn đến kiểu biến dạng khớp này.
Đây cũng là một biến dạng ở bàn tay khi khớp giữa của ngón tay cong về phía sau còn đầu ngón tay thì cong xuống, tạo hình dạng tương tự như cổ của thiên nga. Biến dạng cổ thiên nga diễn ra do các khớp bị viêm trở nên suy yếu, khiến gân duỗi khớp bị trượt khỏi vị trí ban đầu và có thể được điều chỉnh bằng cách sử dụng các loại nẹp.
Người bệnh gặp biến dạng Boutonniere sẽ có khớp giữa ngón tay không thể duỗi thẳng mà gấp khúc, trong khi đó khớp ở đầu ngón tay cong lên trên. Đây là kết quả của sự tổn thương ở gân tại đầu ngón tay, ảnh hưởng đến khả năng giữ thẳng ngón tay.
Ngón tay ở người bị viêm khớp dạng thấp có khả năng gặp tình trạng khớp giữa ngón tay cái uốn cong ra ngoài bất thường, khiến cho phần đầu ngón tay cái bị duỗi về sau quá mức. Lúc này, ngón cái cong có hình tương tự như chữ Z.
Ngón chân hình búa (Hammertoe) là một dạng biến dạng khớp do viêm khớp dạng thấp, lúc này khớp bị cong khiến ngón chân nhô lên bất thường. Tình trạng này thường diễn ra tại những ngón chân ở giữa như ngón chân thứ 2, thứ 3, thứ 4. Biến dạng khớp có thể tiến triển nghiêm trọng hơn, gây căng cơ và người bệnh không thể duỗi thẳng ngón chân trở lại.
Đây là tình trạng xuất hiện một cục xương nhô lên tại khớp ở gốc ngón chân cái, có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Biến dạng ngón chân cái thường diễn ra do sụn bị xói mòn, khiến khớp dịch chuyển và đẩy ra ngoài.
Sụp vòm bàn chân diễn ra khi gân cơ chày sau bị tổn thương, khiến cho lòng bàn chân không còn lõm mà trở nên bằng phẳng. Điều này sẽ ảnh hưởng đến cấu trúc của bàn chân, gây mất cân bằng phân bổ trọng lượng và làm tăng áp lực lên bàn chân. (2)
Trật khớp bán phần là biến chứng khi viêm khớp dạng thấp diễn biến nghiêm trọng. Sụn khớp bị mòn và suy yếu khiến khớp ở bàn chân trước và bàn chân giữa bị trật một phần, gây mất ổn định và ảnh hưởng đến việc đi lại.
Viêm khớp dạng thấp thường diễn ra ở các khớp đối xứng như tay, háng, đầu gối, bàn chân,…
Biến dạng khớp trong viêm khớp dạng thấp có thể ảnh hưởng đến khớp bàn tay, ngón tay và cản trở sinh hoạt của người bệnh. Một số dị tật có thể diễn ra là ngón tay cong lệch trục, ngón tay biến dạng cổ thiên nga, ngón tay chữ Z, biến dạng Boutonniere, hội chứng ống cổ tay.
Bàn chân phải chịu nhiều áp lực của cơ thể nên các triệu chứng viêm khớp dạng thấp sẽ xuất hiện phổ biến và sớm hơn ở bộ phận này. Những biến dạng thường gặp ở chân là ngón chân hình búa, cục xương ở ngón chân cái, ngón chân quặp bất thường, sụp vòm bàn chân.
Viêm khớp dạng thấp cũng có thể làm tổn thương sụn khớp và xương dưới sụn tại khớp háng, dẫn đến biến dạng khớp, cản trở khả năng vận động và di chuyển của người bệnh. Biến dạng khớp háng một khi tiến triển nghiêm trọng, người bệnh có thể được chỉ định thay khớp háng.
Khớp gối cũng có nguy cơ bị ảnh hưởng do viêm khớp dạng thấp, dẫn đến các cơn đau, sưng đỏ, cứng khớp. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có nguy cơ bị dính khớp, biến dạng khớp, teo cơ.
Biến dạng khớp do viêm khớp dạng thấp thường diễn ra khi gân, sụn khớp đã tổn thương nghiêm trọng và dễ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.
Tình trạng viêm làm tổn thương màng hoạt dịch, sụn khớp, gân và xương dưới sụn, khiến người bệnh gặp các cơn đau dai dẳng. Biến dạng khớp khiến khớp thay đổi cấu trúc, thậm chí còn làm tăng áp lực lên những khớp xung quanh, khiến khớp suy yếu và tăng tình trạng đau nhức, sưng viêm.
Khớp thay đổi về hình dạng có nguy cơ ảnh hưởng đến tầm chuyển động, giảm chức năng khớp. Tình trạng này diễn tiến nghiêm trọng có thể làm mất khả năng vận động vĩnh viễn.
Khớp bị biến dạng thường suy yếu nên có nguy cơ bị chấn thương cao hơn trước các tác động ngoại cảnh hoặc vận động khớp đột ngột.
Biến dạng khớp ở chân, đầu gối có thể gây ra dáng đi bất thường, ảnh hưởng đến ngoại hình, khiến người bệnh cảm thấy tự ti.
Nếu phát hiện các dấu hiệu biến dạng khớp, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán để nhận biết nguy cơ viêm khớp dạng thấp thông qua những phương pháp như:
Bên cạnh đó, người bệnh có tiền sử viêm khớp dạng thấp nếu phát hiện các triệu chứng biến dạng khớp sẽ được tiến hành chẩn đoán lâm sàng và kiểm tra hình ảnh, để xác định mức độ nghiêm trọng và chỉ định biện pháp điều trị phù hợp.
Biến dạng khớp do viêm khớp dạng thấp có thể được cải thiện bằng các biện pháp như: (3)
Để phòng ngừa viêm khớp dạng thấp gây biến dạng khớp, người bệnh nên lưu ý những vấn đề sau:
Nếu gặp triệu chứng bất thường về xương khớp, phải tiến hành thăm khám ngay để phát hiện sớm nguy cơ mắc viêm khớp dạng thấp và có biện pháp ngăn ngừa bệnh tiến triển hiệu quả. Một số dấu hiệu nhận biết là khớp đau nhức, sưng, ấm, đỏ, xuất hiện các nốt ở dưới da và các triệu chứng biến dạng khớp.
Các hóa chất công nghiệp như amiăng, silica và những chất ô nhiễm môi trường có thể là tác nhân làm tăng nguy cơ viêm khớp dạng thấp. Hãy đảm bảo sử dụng các thiết bị bảo hộ đầy đủ khi làm việc trong môi trường có hóa chất.
Vận động thể chất, tập luyện thể dục thể thao là phương pháp tăng cường sự linh hoạt của khớp, tăng khả năng vận động, cải thiện sức đề kháng và giảm các triệu chứng đau nhức. Bạn nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày với các bài tập như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, cầu lông, aerobic.
Chế độ dinh dưỡng cho người viêm khớp dạng thấp khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe xương khớp. Bạn nên ưu tiên những loại thực phẩm như rau củ quả, các loại hạt, cá giàu axit béo omega-3, sữa, đậu và ngũ cốc nguyên hạt. Các loại thực phẩm có thể làm tăng nguy cơ viêm và ảnh hưởng xấu đến xương khớp là đồ chiên, mỡ động vật, món ăn nhiều gia vị, đồ ngọt, đồ đóng hộp.
Hãy kiểm tra sức khỏe 6 tháng – 1 năm/lần để phát hiện sớm nguy cơ mắc phải viêm khớp dạng thấp và các bệnh lý về xương khớp khác. Khi được chẩn đoán mắc phải viêm khớp dạng thấp, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng của người bệnh. Hãy tuân thủ phác đồ điều trị, sử dụng thuốc, áp dụng các phương pháp trị liệu và tái khám định kỳ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
Bài liên quan: Hình ảnh viêm khớp dạng thấp
Người bệnh phát hiện tình trạng biến dạng khớp do viêm khớp dạng thấp có thể thăm khám tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh. Đây là địa chỉ khám chữa bệnh uy tín, với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực cơ xương khớp, cùng phác đồ điều trị khoa học, hiệu quả.
Việc chẩn đoán và điều trị tại BVĐK Tâm Anh được tiến hành kết hợp với hệ thống trang thiết bị hàng đầu như máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương,… Tâm Anh luôn mang đến cho người bệnh dịch vụ hàng đầu với đội ngũ nhân viên y tế có chuyên môn, hệ thống phòng khám và thiết bị y tế hiện đại, quy trình điều trị và chăm sóc tận tâm.
Biến dạng khớp do viêm khớp dạng thấp là một triệu chứng báo hiệu tình trạng bệnh diễn tiến nghiêm trọng. Biến dạng khớp không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn cản trở vận động của người bệnh. Hãy tiến hành thăm khám để có biện pháp làm chậm tiến triển viêm khớp tự miễn hiệu quả, hạn chế nguy cơ biến dạng khớp.
