Đau hông phải gây ra các cơn đau âm ỉ, khó chịu bên trong hoặc xung quanh vùng hông bên phải. Cơn đau có thể nghiêm trọng khi di chuyển, nằm nghiêng về bên phải, ngồi ghế thấp hay ngồi bắt chéo chân. Để hiểu rõ bị đau hông bên phải là bệnh gì và cách điều trị ra sao, ECO Pharma mời bạn tìm hiểu chi tiết ở bài viết sau.
Đau hông bên phải là các cơn đau vùng hông phía bên phải (từ dưới eo phải xuống mông). Cơn đau có thể âm ỉ, dữ dội, kéo dài nhiều ngày và thường tăng lên khi vận động hoặc thay đổi tư thế. Đôi khi, cơn đau còn có thể lan ra vùng bụng, háng, đùi hoặc thắt lưng bên phải.
Đau hông phải là bị gì? Triệu chứng đau tức hông bên phải có thể do nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó xương khớp là một nguyên nhân chủ yếu. Cụ thể là viêm/thoái hóa khớp háng, viêm bao hoạt dịch, căng/rách cơ, hoặc gãy xương hông. Một số vấn đề gây đau hông phải khác như viêm ruột thừa cấp tính, sỏi mật, viêm túi thừa, hội chứng ruột kích thích, ngộ độc thực phẩm; thận, u nang buồng trứng.
Đau hông bên phải có triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Cơn đau có thể chỉ thoáng qua hoặc kéo dài, âm ỉ hoặc dữ dội và khu trú ở nhiều vị trí khác nhau như:
Ngoài ra, tính chất cơn đau cũng khác nhau ở mỗi người. Bạn có thể cảm cảm thấy cơn đau hông bên phải lúc có lúc không. Ví dụ như chỉ đau khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Ngoài ra, cơn đau hông cũng có xu hướng đau nhiều hơn vào buổi sáng hoặc ban đêm, đặc biệt khi nằm nghiêng về bên phải, ngồi ghế thấp, hay ngồi bắt chéo chân.
Đau hông phải là triệu chứng bệnh gì thì đau hông bên phải có thể khởi phát do một số bệnh lý tại khớp hông hoặc do tổn thương liên quan đến cơ, dây chằng, gân, và các mô mềm khác.
Dưới đây là một số nguyên nhân gây đau nhức hông phải phổ biến do các tình trạng về cơ xương khớp: (1)
Đau hông phải là bệnh gì thì nó là một triệu chứng của bệnh viêm khớp cùng chậu. Đây là bệnh lý gây đau đến một hoặc cả hai khớp cùng chậu. Vì nằm gần với khớp cùng chậu nên khớp hông bên phải hoặc cả hai bên hồng đều có thể bị đau đi kèm với tình trạng cứng khớp hoặc yếu cơ. Các hoạt động chịu trọng lượng như đi bộ có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng này.
Đau hông bên phải do viêm khớp cùng chậu cũng thường được mô tả là cảm giác đau nhức sâu hoặc có áp lực và đau hơn khi ngồi hoặc đứng lâu. Đặc biệt, cơn đau có thể dữ dội hơn vào ban đêm, gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của người bệnh.
Nếu bạn chưa biết đau hông bên phải là bị sao thì nó là một triệu chứng thường gặp do bệnh thoái hóa khớp háng gây ra. Tình trạng này còn được gọi là viêm xương khớp háng xảy ra do sự hao mòn tự nhiên của khớp theo tuổi tác.
Người bệnh đau hông bên phải do thoái hóa khớp háng thường nhận thấy cơn đau xuất hiện ở vùng đùi, háng hoặc hông và lan sang các vùng khác, có xu hướng trở nặng hơn vào buổi sáng hoặc sau một thời gian dài không vận động. Các cơn đau sẽ tăng dần, thường xuyên hơn ngay cả khi nghỉ ngơi hoặc vào ban đêm gây ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Nếu bạn nhận thấy các cơn đau ở hông phải xuất hiện đột ngột, dữ dội nhưng lại giảm dần sau vài ngày hoặc vài tuần thì triệu chứng này có thể do tình trạng viêm bao hoạt dịch ở khớp hông. Túi hoạt dịch là những túi nhỏ nằm khắp cơ thể, giúp đệm khoảng không giữa xương và mô mềm bao gồm cả khớp hông. Nếu nó bị viêm thì sẽ gây đau khớp dữ dội, tập trung ở một điểm cụ thể trên hông, có xu hướng đau nhiều hơn vào ban đêm và đôi khi lan xuống vùng đùi.
Theo Học Viện Chỉnh hình Mỹ (AAOS) thì các yếu tố làm tăng nguy cơ viêm bao hoạt dịch ở hông bao gồm chấn thương lặp đi lặp lại, chấn thương trực tiếp vào hông, các vấn đề về cột sống (như vẹo cột sống), sự khác biệt về chiều dài chân, viêm khớp dạng thấp, gai xương và tiền sử phẫu thuật ở vùng hông. (2)
Đau hông phải là triệu chứng bệnh gì thì đôi khi không do bệnh lý nào cả mà do tình trạng đau cơ khi vận động sai tư thế hoặc tư thế ngồi không đúng. Ví dụ như bạn chạy bộ hay đi bộ với bước chân quá dài có thể làm căng cơ ở phía sau hông và đùi quá mức gây đau lan lên vùng hông sau mỗi bước đi.
Hoặc như bạn khom lưng khi ngồi hoặc đứng, gây áp lực lên cơ gấp hông; ngồi làm việc không đúng tư thế, làm xương chậu nghiêng trước, tăng căng thẳng cho cơ gấp hông, khiến cơ bị căng và yếu đi, gây khó chịu ở hông.
Đôi khi đau hông bên phải không phải do vấn đề ở khớp hông mà là do đau thần kinh tọa vì dây thần kinh tọa chạy qua mông và hông của bạn mỗi đêm. Đau thần kinh tọa là khi dây thần kinh bị chèn ép bởi gai xương, thoát vị địa đệm, gây đau dọc theo đường đi của dây thần kinh từ lưng dưới xuống hông, mông và chân. Hoặc đôi khi cơ piriformis, một cơ dẹt và hẹp nằm ở vùng mông bị căng có thể chèn ép dây thần kinh tọa gần đó, gây đau nóng rát hoặc nhói ở sau hông, lan xuống chân.
Như đã đề cập thì thoát vị đĩa đệm gây chèn ép dây thần kinh tọa vì vậy đây cũng là nguyên nhân gốc rễ cho việc đau hông phải. Hiểu chi tiết là thoát vị đĩa đệm xảy ra khi phần nhân nhầy bên trong đĩa đệm cột sống thoát ra ngoài, gây áp lực lên các dây thần kinh lân cận. Vì các dây thần kinh chi phối cảm giác và vận động ở hông, chân và bàn chân đều xuất phát từ vùng thắt lưng. Do đó, thoát vị đĩa đệm vùng lưng có thể gây chèn ép các dây thần kinh này, gây ra cơn đau lan từ lưng dưới xuống hông và chân.
Đặc biệt là thoát vị đĩa đệm ở đốt sống L4 – L5 vùng thắt lưng chèn ép rễ thần kinh, gây đau lan xuống chân, bao gồm cả vùng hông và bẹn. Chỉ khoảng 4% bệnh nhân thoát vị đĩa đệm thắt lưng L4 – L5 có đau bẹn nhưng chứng bệnh này có liên quan đến chứng đau ở khớp hông, đặc biệt ở người lớn tuổi. (3)
Đau nhức hông phải đôi khi là dấu hiệu của việc xương hông đã bị gãy. Vì khi già đi, xương trở nên yếu, dễ gãy hơn; hoặc xương hông gãy cũng thường xảy ra ở vận động viên vì áp lực lặp đi lặp lại lên xương hông. Nếu bạn cảm thấy đau dữ dội ở hông hoặc háng, kèm theo mất khả năng đi lại, sưng, đỏ hoặc bầm tím quanh vùng tổn thương thì có thể bạn đã bị gãy xương hông.
Cũng có một số người bị gãy xương hông vẫn đi lại được, chỉ cảm thấy đau âm ỉ ở hông, mông, đùi, háng hoặc lưng. Nhưng nếu nghi ngờ về việc gãy xương hông thì bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Đau hông bên phải cũng xảy ra do trật khớp háng. Tình trạng này xảy ra khi chỏm xương đùi bị trượt ra khỏi ổ cối, gây đau vùng khớp háng dữ dội, thậm chí có thể làm rách hoặc căng các mạch máu, dây thần kinh, cơ, dây chằng và các mô mềm xung quanh. Một biến chứng nghiêm trọng của tình trạng này là hoại tử xương (tình trạng xương chết do thiếu nguồn cung cấp máu).
Ngoài ra, căng cơ hông do hoạt động quá mức khiến các cơ hỗ trợ khớp hông hoặc rách cơ hỗ trợ khớp, gây đau hông hoặc hạn chế cử động từ nhẹ đến nặng. Tình trạng này thường có thể tự khỏi tại nhà hoặc cần vật lý trị liệu.
Đau hông còn có thể do các vấn đề khác mà không phải do cơ xương khớp.
Đau hông bên phải là bị gì? Nếu không phải do các vấn đề về cơ xương khớp, đau hông có thể do các tình trạng sau gây ra:
Trong một số trường hợp hiếm gặp, viêm ruột thừa có thể gây đau ở hông hoặc quanh hậu môn thay vì đau bụng điển hình và tiến triển chậm hơn. Trẻ em đôi khi có biểu hiện đau hông phải hoặc khó đi lại do viêm ruột thừa không điển hình, và các triệu chứng ở trẻ tiến triển nhanh hơn.
Đau hông phải là triệu chứng của bệnh thận giai đoạn cuối, đặc biệt ở những người bệnh đang chạy thận nhân tạo. Có tới 80% bệnh nhân chạy thận nhân tạo bị đau cơ xương mãn tính, đặc biệt là đau khớp và khoảng 40% bệnh nhân báo cáo bị đau chi dưới bao gồm cả vùng hông. (4)
Các vấn đề ở hông như viêm xương khớp, viêm khớp, hội chứng đau mấu chuyển lớn, hoại tử vô mạch, chèn ép ổ cối đùi và loãng xương (có thể dẫn đến gãy xương) là những tình trạng có thể xảy ra ở bệnh nhân suy thận và gây ra những cơn đau hông này. Người bệnh thận bị đau hông có thể bị giảm khả năng vận động, yếu cơ và ảnh hưởng đến chất lượng sống.
U nang buồng trứng thường gặp ở phụ nữ có thể gây đau hông phải do chèn ép các cấu trúc lân cận xương chậu. Có khoảng 45% phụ nữ có u nang lớn cảm thấy đau ở lưng và hông.
U nang cũng có thể gây ra các kiểu đau đặc trưng lan tỏa ra ngoài vùng bụng, ảnh hưởng đến các cơ và khớp ở hông. Các cơn đau do u nang thường là âm ỉ và nhức nhối nhưng nếu u nang bị vỡ, cơn đau có thể trở nên đột ngột, sắc nhọn và dữ dội.
Nhiều người cho rằng đau hông bên phải thường xảy ra chủ yếu ở người lớn tuổi nhưng thực tế thì tình trạng này cũng phổ biến ở những nhóm đối tượng như:
Triệu chứng đau nhức hông phải khó có thể cho biết có phải là tình trạng nghiêm trọng hay không. Vì vậy, điều quan trọng là cần quan sát các biểu hiện khi cơn đau xuất hiện và ngưỡng chịu đựng của bản thân để xem có cần thiết phải đến bệnh viện hay không. Ví dụ nếu triệu chứng đau hông khiến cho bạn phải thay đổi dáng đi, điều chỉnh tư thế, hãy đi thăm khám sớm vì tình trạng này có thể gây nguy hiểm cho vùng lưng dưới, đầu gối, hoặc hông trái.
Đặc biệt, nếu cơn đau hông phải xuất hiện đột ngột và dữ dội sau một cú ngã hoặc một chấn thương khác nghiêm trọng đến mức có dấu hiệu bị biến dạng, tụ máu hoặc chảy máu, không thể cử động được khớp hông, bạn nên đến bệnh viện chụp chiếu và điều trị ngay để tránh nhiễm trùng và tàn tật.
Ngoài ra, nếu đau hông phải kèm sốt cao, đau bụng dữ dội và các triệu chứng đường tiêu hóa khác, nên nghĩ đến tình huống đau ruột thừa. Người bệnh hãy nhanh chóng nhập viện vì đây là tình trạng nhiễm trùng ruột nguy hiểm đe doạ tính mạng.
Khi đi khám đau hông bên phải, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử chi tiết bao gồm các câu hỏi về tiền sử bệnh, triệu chứng gặp phải, mức độ và tần suất xuất hiện cơn đau. Sau khi khám tổng quát, người bệnh cần thực hiện siêu âm ổ bụng, xét nghiệm máu để loại trừ nguyên nhân.
Nếu trường hợp đau hông phải được xác định là do các vấn đề về xương khớp, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm chuyên sâu hỗ trợ chẩn đoán. Bao gồm:
Điều trị đau hông phải do các bệnh lý xương khớp, cần tập trung vào việc giảm đau, cải thiện chức năng vận động, giải quyết nguyên nhân gốc rễ. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân mà bác sĩ có thể chỉ định một hoặc kết hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau.
Dưới đây là một số phương pháp điều trị thường được áp dụng:
Điều trị bảo tồn là phương pháp điều trị đầu tiên phù hợp với tình trạng đau hông phải từ nhẹ đến trung bình. Biện pháp này bao gồm:
Để giúp giảm bớt cơn đau hông và các triệu chứng đi kèm thì bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng thuốc. Thông thường là các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) không kê đơn như (ibuprofen, aspirin và naproxen hoặc acetaminophen (Tylenol®). Nhưng người bệnh cần lưu ý là không được tự ý dùng các loại thuốc này liên tục quá 10 ngày mà không tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Nếu cơn đau hông của bạn là do viêm khớp hoặc các vấn đề về cấu trúc thì bác sĩ có thể gợi ý các bài tập kéo giãn và tăng sức mạnh cơ vùng hông. Một số bài tập như nâng đầu gối, xoay hông ngoài, xoay hông kép, gập hông, duỗi hông, squat nhỏ. Thực hiện đều đặn sẽ giúp cải thiện sự ổn định của khớp hông, giảm các cơn đau.
Người bệnh cần cố gắng để hông được nghỉ ngơi nhiều nhất có thể, tránh ngồi quá lâu, cúi người hoặc làm việc gây áp lực lên vùng hông phải. Nếu đau hông phải khi ngủ thì bạn cần tránh ngủ nghiêng về bên hông bị đau; Nên thử nằm ngửa hoặc kê gối giữa hai đầu gối để giữ hông thẳng hàng hơn.
Để giảm đau và căng cơ vùng hông phải thì bạn cũng có thể thử massage và xoa bóp nhẹ. Bằng cách xoa tròn, vuốt, ấn nhẹ vùng đau nhẹ nhàng và tăng dần lực nếu thoải mái kết hợp với dầu massage có thể cải thiện cơn đau tại chỗ. Nhưng nếu đau dữ dội, đột ngột, có sưng, bầm tím, nóng đỏ hoặc cơn đau không cải thiện sau vài ngày, bạn nên đến bệnh viện thăm khám sớm.
Nếu cơn đau hông bên phải xuất hiện, bạn có thể giảm đau bằng cách chườm túi đá hoặc gạc lạnh khoảng 15 phút mỗi giờ. Qua hôm sau, bạn có thể chườm đá sau mỗi ba đến bốn giờ. Nhưng cần lưu ý là không được chườm đá trực tiếp lên da mà cần bọc túi đá trong khăn hoặc khăn mặt.
Khi đã xác định được nguyên nhân gây đau hông phải là do xương khớp, bác sĩ sẽ chỉ định hướng điều trị theo từng trường hợp cụ thể.
Các lựa chọn có thể bao gồm:
2.1 Điều trị bảo tồn tại nhà và các bài tập nhẹ nhàng
Đau hông bên phải do căng cơ, viêm gân, hoặc một số dạng viêm khớp nhẹ thường được cải thiện với các biện pháp điều trị bảo tồn như đề cập ở trên. Ngoài ra, người bệnh cũng nên thực hiện bài tập thái cực quyền và yoga giúp kéo giãn, thư giãn cơ và cải thiện vận động mà không gây thêm đau. Bổ sung omega-3 (từ dầu cá hoặc thực vật) sẽ tốt cho việc giảm viêm, nhưng cần hỏi bác sĩ trước khi dùng.
Ngoài ra, để cải thiện triệu chứng viêm khớp nói chung thì giảm cân (nếu thừa cân) là cần thiết để giảm áp lực lên khớp. Hoặc các bài tập nhẹ nhàng như bơi lội và đạp xe giúp duy trì sự linh hoạt của khớp, ít gây áp lực hơn đi bộ hoặc chạy.
Nếu đau hông không thuyên giảm khi điều trị bằng các phương pháp tại chỗ, các phương pháp điều trị xâm lấn có thể cần thiết để bảo tồn chức năng vận động. Ví dụ như nếu bị đau hông phải do viêm khớp nhiễm khuẩn, hoại tử xương, gãy xương, rách sụn viền, thoát vị bẹn, bệnh Legg-Calve-Perthes, viêm tủy xương hoặc chèn ép thần kinh có thể phải điều trị bằng phẫu thuật mới hiệu quả. Các phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm sửa chữa, thay thế, cố định khớp hoặc giải nén dây thần kinh.
Ngoài ra, còn có các biện pháp hỗ trợ khác đi kèm như dùng nạng hoặc gậy hỗ trợ di chuyển, giảm áp lực lên khớp hông. Châm cứu giúp giảm đau, thủy trị liệu và vật lý trị liệu giúp phục hồi chức năng và giảm đau sau phẫu thuật. Dùng thuốc nếu cần thiết như thuốc xoa ngoài, DMARDs, thuốc sinh học, corticosteroid, bisphosphonate và liệu pháp hormone.
Đối với việc phòng ngừa đau hông do các vấn đề về cơ xương khớp, duy trì sức khỏe cho cả hông phải và trái là quan trọng giúp giảm nguy cơ đau hông phải. Bạn nên dành 30 phút mỗi ngày để thực hiện các bài tập thể dục nhịp điệu hoặc bài tập duy trì sức mạnh cơ bắp. Các bài tập này sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu đến các mô và khớp, ngăn ngừa đau do viêm khớp. Nhưng cần lưu ý là nên giãn cơ kỹ trước khi tập, tránh tập quá sức và đảm bảo nghỉ ngơi đầy đủ để các khớp và mô có thời gian phục hồi.
Nếu bạn mắc các chấn thương hoặc tổn thương khớp từ trước thì nên điều trị từ sớm, tham khảo ý kiến bác sĩ để thực hiện các bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện sức khỏe khớp hông. Cần tránh để bệnh tiến triển lâu dài, gây ảnh hưởng hay gây biến chứng ở khớp hông sau này.
Những người làm việc văn phòng nên đứng dậy đi lại mỗi giờ một lần hoặc giải lao để giảm áp lực lên hông. Chọn giày mang vừa vặn và có độ hỗ trợ tốt giúp giảm căng thẳng cho bàn chân, mắt cá chân và đầu gối, giúp ngăn ngừa các vấn đề có thể lan đến hông. Ngoài ra, duy trì cân nặng cũng là cần thiết vì quá cân có thể gây áp lực lớn lên hai khớp hông, giảm sự linh hoạt của cơ thể.
Chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ nhóm chất như canxi, vitamin D, kẽm, magie rất quan trọng để tăng cường sức khỏe xơ xương khớp. Ngoài sử dụng các thực phẩm trong chế độ ăn uống hàng ngày, bạn nên bổ sung thêm các tinh chất hỗ trợ xương khớp qua đường uống như: Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính & Collagen Peptide, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate, … đã được các nhà khoa học Mỹ chứng minh có tác dụng điều hòa miễn dịch, bảo vệ sụn khớp và màng hoạt dịch, hỗ trợ tái tạo sụn khớp, giúp khớp linh hoạt và làm chậm thoái hóa khớp, an toàn để sử dụng lâu dài.
Thống kê cho thấy, Việt Nam có tỷ lệ người mắc bệnh cơ xương khớp cao, với khoảng 30% người trên 35 tuổi và 60% người trên 65 tuổi. Các bệnh lý này bao gồm cả bệnh do chấn thương và không do chấn thương. Mặc dù không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nhưng bệnh có nguy cơ gây tàn phế cao nếu không được điều trị sớm.
Đau hông bên phải có thể là hậu quả của chấn thương cũ hoặc là dấu hiệu sớm của viêm khớp tự miễn, hoặc các vấn đề lão hóa. Vì vậy, nếu bị đau hông bạn nên đi khám ở các bệnh viện uy tín, hiện đại có chuyên khoa cơ xương khớp. Trung tâm Chấn Thương Chỉnh Hình, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm. Đây là đơn vị tiên phong ứng dụng kỹ thuật điều trị tiên tiến, ít xâm lấn với robot trong điều trị tổn thương phần mềm, điều trị các bệnh lý nội cơ xương khớp và chấn thương thể thao.
Tâm Anh trang bị hệ thống máy móc hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh hiện đại hiện đại hàng đầu hiện nay máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet giúp phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả cao. Ngoài ra, Tâm Anh còn có phòng vật lý trị liệu, phục hồi chức năng hiện đại, trang bị nhiều máy móc hỗ trợ người bệnh phục hồi nhanh chóng dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia.
Đau hông bên phải có thể xảy ra với bất cứ ai. Triệu chứng này có thể do các nguyên nhân khác nhau, vì vậy điều quan trọng là cần đi thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, hiệu quả. Các cơn đau hông phải do các vấn đề cơ xương khớp thông thường không gây nguy hiểm, nhưng để kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến dáng đi, vận động và nguy cơ tàn phế.
