4 cách điều trị viêm gan B phổ biến hiện nay chuyên gia xác nhận

Người mắc bệnh viêm gan B phải sống chung với virus suốt đời. Điều trị không giúp khỏi bệnh nhưng cải thiện được các triệu chứng, làm giảm tải lượng virus và ngăn biến chứng viêm gan nguy hiểm. Dưới đây là những cách điều trị viêm gan B thường được áp dụng.

Ai có nguy cơ mắc bệnh viêm gan B?

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan B (HBV) gây ra, khiến các mô gan bị viêm dẫn tới suy giảm chức năng gan, suy gan, xơ gan, ung thư gan. Bệnh có thể gây nhiễm trùng cấp tính hoặc mạn tính. Viêm gan B lây lan qua việc tiếp xúc với dịch cơ thể của người nhiễm bệnh như máu, nước bọt, dịch âm đạo, tinh dịch hoặc lây từ mẹ sang con.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có khoảng 254 triệu người mắc viêm gan B mạn tính trên toàn cầu tính đến năm 2022, với khoảng 1.2 triệu ca mắc mới mỗi năm. Chỉ trong năm 2022, căn bệnh này đã gây ra khoảng 1.1 triệu ca tử vong, chủ yếu là do xơ gan và ung thư biểu mô tế bào gan.

Bất kỳ ai cũng có thể mắc viêm gan B. Tuy nhiên một số đối tượng có nguy cơ lây nhiễm virus cao hơn bao gồm:(1)

• Người quan hệ tình dục với đối tượng nhiễm virus viêm gan B, cho dù có sử dụng biện pháp an toàn hay không.
• Đàn ông quan hệ tình dục đồng giới.
• Người mắc bệnh HIV.
• Người bị nhiễm viêm gan C hoặc có tiền sử nhiễm virus viêm gan C.
• Các cá nhân dùng chung vật dụng có khả năng dính máu như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, đồ cắt móng tay với người nhiễm bệnh.
• Người tiêm chích ma túy, dùng chung kim tiêm, ống tiêm.
• Trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm virus viêm gan B.
• Người mắc bệnh thận giai đoạn cuối (kể cả chạy thận nhân tạo).
• Những người có nồng độ alanine aminotransferase tăng cao (ALT): cao hơn 19 IU/L đối với nữ và cao hơn hoặc bằng 30 IU/L đối với nam.

Khi nào cần điều trị viêm gan B?

Ngay khi bạn phát hiện đã tiếp xúc với nguồn lây hoặc cơ thể xuất hiện dấu hiệu của viêm gan B, cần liên hệ với bác sĩ để được kiểm tra và điều trị viêm gan B kịp thời.

Giai đoạn đầu, người bệnh sẽ khởi phát bệnh viêm gan B cấp tính, kéo dài khoảng 6 tháng kể từ khi nhiễm virus. Thời điểm này thường không có triệu chứng hoặc có nhưng không rõ rệt. Mệt mỏi, chán ăn, sốt, nôn mửa, cảm cúm, đau ở gan, nhức khớp có thể xảy ra.

Nếu virus tồn tại trong cơ thể hơn 6 tháng sẽ dẫn tới viêm gan B mạn tính. Đây là giai đoạn nguy hiểm hơn, thời gian ủ bệnh lên đến hàng chục năm khiến chức năng gan dần suy yếu, có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan. Viêm gan B mạn tính có thể xuất hiện triệu chứng hoặc không, bao gồm:(2)

• Sốt.
• Ăn không ngon miệng.
• Buồn nôn, nôn mửa.
• Cơ thể suy nhược, mệt mỏi.
• Đau nhức khớp.
• Vàng da, vàng mắt.
• Nước tiểu đậm màu.
• Phân bạc màu.

Cách điều trị viêm gan B phổ biến

Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn điều trị bệnh virus viêm gan B (Quyết định số 3310/QĐ-BYT) với các giải pháp khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn cấp tính hay mạn tính:

1. Điều trị viêm gan B cấp tính

Hầu hết người lớn bị viêm gan B cấp tính có thể tự hồi phục mà không cần dùng thuốc kháng virus. Quá trình điều trị nhằm mục đích cải thiện các triệu chứng và phòng ngừa xảy ra biến chứng:

1.1 Giải pháp hỗ trợ cải thiện bệnh

• Cần nghỉ ngơi thường xuyên, tránh làm việc nặng hoặc gắng sức.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng ít chất béo, kiêng rượu bia. Nếu người bệnh nôn mửa nhiều hoặc không ăn uống được có thể truyền tĩnh mạch tạm thời.
• Tránh sử dụng các thuốc chuyển hóa qua gan.
• Trường hợp bệnh diễn biến nặng sẽ được chỉ định điều trị hồi sức nội khoa tích cực, nhằm đảm bảo hô hấp ổn định. Ngoài ra, bác sĩ có thể hướng dẫn người bệnh tiêm vitamin K1 khoảng 10mg/ngày hoặc điều chỉnh các rối loạn đông máu, chống phù não, lọc huyết tương,… tùy theo từng tình trạng cụ thể.

1.2 Điều trị bằng thuốc kháng virus

Người bệnh có thể được chỉ định dùng thuốc kháng virus như entecavir hoặc tenofovir để điều trị viêm gan B nếu thuộc các trường hợp sau:

• Nhiễm virus viêm gan B thể tối cấp.
• Mắc viêm gan B cấp tính có ít nhất 2 trong 3 điều kiện: mắc bệnh não gan; chỉ số bilirubin toàn phần huyết thanh lớn hơn 3mg/dL hoặc lớn hơn 51 µmol/L (hoặc bilirubin trực tiếp lớn hơn 1.5 mg/dL hoặc lớn hơn 25 µmol/L); chỉ số INR (Tỷ số chuẩn hóa quốc tế về thời gian đông máu) lớn hơn 1.5.
• Bệnh kéo dài lớn hơn 4 tuần đồng thời chỉ số bilirubin có xu hướng tăng.

2. Điều trị viêm gan B mạn tính

Viêm gan B mạn tính đòi hỏi thời gian điều trị lâu dài, có thể đến suốt đời và yêu cầu người bệnh tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ. Lựa chọn ban đầu để cải thiện bệnh là dùng thuốc uống nucleoside/nucleotide analogues (NAs).

Đối với thuốc kháng virus, việc điều trị cần dựa vào các yếu tố: Nồng độ ALT, định lượng HBV-DNA (tải lượng virus viêm gan B trong máu) và mức độ xơ hóa gan.

• Trường hợp xơ gan còn bù (giai đoạn sớm) hoặc mất bù (giai đoạn muộn): Khi tải lượng HBV-DNA vượt ngưỡng (đạt mức cao khi nồng độ virus lớn hơn 10.000 IU/ml) có thể được chỉ định dùng thuốc kháng virus.
• Đối với trường hợp không xơ gan: Người bệnh được chỉ định điều trị thuốc kháng virus khi đáp ứng hai tiêu chuẩn về tổn thương tế bào gan (liên quan đến chỉ số AST, ALT, xơ hóa gan) hoặc virus đang tăng sinh. Trong trường hợp không đáp ứng hai tiêu chuẩn này, bác sĩ sẽ căn cứ vào tuổi tác, chỉ số ALT, HBV-DNA, tiền sử gia đình, tình trạng tái phát sau khi ngưng thuốc hoặc biểu hiện ngoài gan như viêm cầu thận, viêm đa khớp, cryoglobulin máu, viêm đa nút động mạch,… để đưa ra hướng dẫn dùng thuốc phù hợp với người bệnh.

3. Điều trị viêm gan B sau khi phơi nhiễm

Khi phát hiện bản thân bị phơi nhiễm với virus viêm gan B, bạn cần được nhanh chóng thực hiện các bước sơ cứu và điều trị sau:

3.1 Sơ cứu vùng bị phơi nhiễm virus viêm gan B

• Vết thương do vật sắc nhọn (như kim tiêm) gây ra: Rửa bằng xà phòng dưới vòi nước chảy, để máu tự chảy ra, không dùng tay chạm vào vết thương.
• Máu hoặc dịch bắn vào vùng da có vết thương hở/vùng da lành: Rửa bằng xà phòng dưới vòi nước chảy, không dùng tay chà xát hay bôi thuốc sát khuẩn.
• Máu hoặc dịch bắn vào mắt: Không lấy tay dụi mắt. Bạn hãy rửa bằng nước muối sinh lý 0.9% khoảng 15 phút.
• Máu hoặc dịch bắn vào miệng: Súc miệng, xịt rửa mũi bằng nước muối sinh lý 0.9%.

3.2 Xét nghiệm máu

Điều này giúp kiểm tra xem cơ thể có tồn tại các kháng nguyên (HBsAg, HBeAg, HBcAg), kháng thể (anti-HBs, anti-HBc, anti-HBe) của virus viêm gan B hay không, từ đó xác định tình trạng bệnh. Bạn nên xét nghiệm sau khi phơi nhiễm 1 – 9 tuần và tái xét nghiệm sau 6 tháng.

3.3 Tiêm vắc xin dự phòng và tiêm globulin miễn dịch kháng viêm gan B (HBIG)

Tiêm globulin nhằm điều trị dự phòng sau khi phơi nhiễm. Ngoài ra, cho dù kết quả xét nghiệm không mắc viêm gan B, bạn vẫn cần tiêm vắc xin giúp phòng ngừa nhiễm virus trong tương lai.

3.4 Chủ động phòng ngừa lây nhiễm

Người bệnh nên hạn chế tiếp xúc, không dùng chung đồ dùng cá nhân và quan hệ tình dục an toàn nhằm tránh lây nhiễm cho những người xung quanh. Phụ nữ mang thai cần thông báo với bác sĩ để có các biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm cho thai nhi.

3.5 Tuân thủ chỉ định của bác sĩ

Người bị phơi nhiễm virus viêm gan B cần sử dụng thuốc điều trị viêm gan B đúng liều, tái khám định kỳ, có chế độ ăn uống và nghỉ ngơi khoa học theo hướng dẫn của bác sĩ.

4. Điều trị đồng thời cả virus viêm gan B và C

Tình trạng đồng nhiễm viêm gan B và viêm gan C xảy ra khá phổ biến và có nguy cơ cao biến chứng thành ung thư biểu mô tế bào gan, xơ gan. Thông thường, virus viêm gan C chiếm ưu thế hơn vì có khả năng ức chế sự nhân lên của virus viêm gan B.

Quá trình điều trị đồng nhiễm viêm gan B và C rất phức tạp do cả hai loại virus đều tác động đồng thời đến gan. Trong trường hợp virus viêm gan C chiếm ưu thế, người bệnh có thể được chỉ định điều trị bằng thuốc kháng virus trực tiếp, peg interferon và ribavirin, đồng thời theo dõi liên tục các chỉ số AST và ALT. Trường hợp virus viêm gan B chiếm ưu thế thường ít xảy ra, có thể tiến hành điều trị bằng peg interferon hoặc nucleoside/nucleotide analogues, kết hợp theo dõi chỉ số AST và ALT. (3)

Nhìn chung, việc điều trị đồng nhiễm virus viêm gan B và C được xem là vấn đề thách thức của nhiều chuyên gia. Một trong những mối lo ngại hàng đầu đó là khả năng tái kích hoạt của virus viêm gan B. Hiện nay không có tiêu chuẩn điều trị nào được thiết lập chung cho người bệnh đồng nhiễm viêm gan B và C. Giải pháp cụ thể sẽ do bác sĩ quyết định dựa trên loại virus chiếm ưu thế và tình trạng cụ thể của từng người.

Thắc mắc hay gặp

ECO Pharma tổng hợp một số thắc mắc xoay quanh vấn đề điều trị viêm gan B:

1. Viêm gan B có tồn tại suốt đời không?

Virus viêm gan B có thể tồn tại suốt đời trong máu và gan của người bệnh, tiềm ẩn nguy cơ biến chứng thành các bệnh nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan nếu không có biện pháp điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, bạn cần chú ý tránh lây nhiễm cho những người xung quanh, cho dù cơ thể không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào.

2. Viêm gan B có thể điều trị được không?

Bệnh viêm gan B chữa được không? Bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn. Quá trình điều trị hiện nay nhằm mục đích làm chậm sự tiến triển của bệnh và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm.

3. Có cách nhanh nhất để chữa khỏi bệnh viêm gan B không?

Câu trả lời là không. Hiện nay không có phương pháp chữa khỏi viêm gan B. Người bệnh có thể sử dụng thuốc trong trường hợp được bác sĩ chỉ định, đồng thời kết hợp duy trì thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng khoa học để ngăn chặn nguy cơ bệnh tiến triển nghiêm trọng hơn.

Virus viêm gan B có thể tồn tại trong cơ thể suốt đời, do đó quá trình điều trị đòi hỏi phải diễn ra trong thời gian dài.

4. Bệnh nhân viêm gan B có thể sống được bao nhiêu năm?

Đối với trường hợp viêm gan B cấp tính, sự tồn tại của virus chưa lâu và chỉ gây ra một số triệu chứng nhẹ. Nếu người bệnh có chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý thì sẽ giúp cải thiện bệnh và sống bình thường.

Đối với trường hợp viêm gan B mạn tính, sẽ có hai tình trạng: HBV hoạt động và HBV không hoạt động.

• Nếu virus viêm gan B không hoạt động, chứng tỏ không gây ảnh hưởng đến gan và bạn có thể sống với tuổi thọ bình thường.
• Nếu virus viêm gan B hoạt động, chúng sẽ gây tổn thương gan và tăng nguy cơ lây nhiễm sang cộng đồng. Vấn đề sống được bao nhiêu năm tùy thuộc vào mức độ đáp ứng điều trị của từng người. Trên thực tế, vẫn có nhiều trường hợp viêm gan B mạn tính sống đến hơn 90 tuổi nhờ tuân thủ quá trình điều trị và luyện tập hợp lý. Khi viêm gan B mạn tính chuyển sang giai đoạn biến chứng như ung thư gan thì thời gian sống giảm còn khoảng 2 – 5 năm.

Người bệnh viêm gan B cấp tính và mạn tính cần theo dõi và kiểm tra men gan định kỳ, giúp duy trì sức khỏe ổn định và kịp thời phát hiện những thay đổi bất thường.

Mặc dù hiện nay chưa có phương pháp điều trị viêm gan B nhưng đã có vắc xin phòng ngừa. Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC là đơn vị tiêm chủng uy tín, chất lượng hàng đầu Việt Nam, cung cấp đầy đủ các loại vắc xin cho trẻ em và người lớn, bao gồm vắc xin viêm gan B.

VNVC tiên phong xây dựng quy trình tiêm chủng 8 bước an toàn, khoa học, hiện đại, đáp ứng các quy định chuyên môn chặt chẽ. Ngoài ra, VNVC còn đầu tư cơ sở vật chất khang trang với kho lạnh đạt chuẩn GSP và hệ thống dây chuyền lạnh, đảm bảo duy trì tính hiệu quả của vắc xin ở mức tối ưu. Đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng viên có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, đã được đào tạo bài bản về cách xử trí phản ứng sau tiêm, giúp bạn cảm thấy thoải mái và yên tâm khi tiêm vắc xin tại đây.

Nhiễm HBV thường không xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào khiến việc phát hiện và điều trị viêm gan B bị chậm trễ. Sau khi nhiễm virus, bạn cần được điều trị và theo dõi hàng năm, xây dựng chế độ ăn ít chất béo, tăng cường thực phẩm giàu đạm, vitamin và khoáng chất, uống nhiều nước, kết hợp tập thể dục thường xuyên để nâng cao đề kháng, giúp làm giảm các tổn thương gan.