Khi nhận được kết quả xét nghiệm men gan tăng cao, nhiều người băn khoăn về chế độ ăn uống, đặc biệt là việc kiêng khem một số thực phẩm yêu thích như lạc. Loại hạt giàu dinh dưỡng này liệu có thể gây ra những mối lo ngại cho men gan đang không ổn định của bạn? Cùng ECO Pharma tìm hiểu khi bị men gan cao có ăn được lạc không trong bài viết sau.
Người bị men gan cao có thể ăn lạc (đậu phộng), nhưng nên ăn ở mức độ vừa phải và có cách chế biến lành mạnh. Điều quan trọng nhất là cần tuân thủ một chế độ ăn uống cân bằng, khoa học theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để kiểm soát men gan và bảo vệ sức khỏe gan.
Men gan (enzym gan) là protein giúp tăng tốc phản ứng hóa học trong cơ thể. Các phản ứng hóa học này bao gồm sản xuất mật và các chất giúp đông máu, phân hủy thức ăn và độc tố, chống nhiễm trùng. Nồng độ men gan tăng cao phổ biến nhất là ALP, ALT, AST và GGT có thể là rối loạn tạm thời hoặc là dấu hiệu của các bệnh lý ở gan như viêm gan A, B, C, viêm gan tự miễn, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan,….
Người bị men gan tăng cao có ăn được đậu phộng không? Điều chỉnh chế độ ăn uống, trong đó chú trọng vào các nguồn thực phẩm có lợi cho gan như lạc thường cần thiết cho việc ổn định men gan bên cạnh các điều trị chuyên khoa.
Lạc là một loại củ họ đậu rất giàu chất béo tốt và các chất dinh dưỡng thiết yếu khác. Nhiều chất dinh dưỡng của nó cũng có tác động tốt đến gan, vì vậy có thể mang đến lợi ích cho những người bị men gan tăng.
Men gan cao có ăn được lạc không? Lạc có hàm lượng chất béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa cao, có tác dụng giảm viêm và cải thiện mức lipid trong máu. Điều này rất quan trọng đối với những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ, vì việc cải thiện mức lipid trong máu có thể làm giảm nguy cơ xơ gan và các vấn đề nghiêm trọng hơn về gan từ đó góp phần hạn chế nguy cơ men gan tăng cao.
Lạc chứa nhiều hợp chất resveratrol, axit phenolic, flavonoid, phytosterol có khả năng ngăn ngừa sự hấp thụ cholesterol từ các nguồn thực phẩm. Đặc biệt là phytosterol – một chất có thể giúp cải thiện mức cholesterol và giảm LDL-cholesterol đến 14%. Một bài đánh giá năm 2021 đã xem xét tác động của lạc và các loại hạt đối với những người mắc bệnh tiểu đường, chúng làm giảm đáng kể tổng lượng cholesterol và triglyceride ở những người mắc bệnh tiểu đường type 2. (1)
Nhờ các tác dụng trên, lạc là thực phẩm tốt, góp phần cải thiện và ngăn ngừa gan nhiễm mỡ, một trong những nguyên nhân phổ biến khiến men gan tăng cao.
Lạc chứa nhiều hợp chất thực vật có hoạt tính sinh học, đặc biệt là các chất chống oxy hóa như axit p-Coumaric, resveratrol, isoflavone và phytosterol. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ gan khỏi tổn thương, đặc biệt là tổn thương do stress oxy hóa gây ra bởi các gốc tự do có thể làm rối loạn men gan. Ngoài ra, resveratrol còn có khả năng giảm nguy cơ ung thư, bệnh tim; và phytosterol có thể làm giảm khả năng hấp thụ cholesterol từ đường tiêu hóa.
Hàm lượng protein của lạc dao động từ 22% – 30% tổng lượng calo khiến loại thực phẩm này trở thành nguồn cung cấp protein thực vật tuyệt vời. Các loại protein dồi dào nhất trong lạc bao gồm arachin và conarachin. Protein đóng vai trò quan trọng trong chức năng gan, bao gồm việc sửa chữa tế bào gan, góp phần cải thiện tình trạng tổn thương gan, từ đó làm hạ men gan. (2)
Lạc là một lựa chọn lành mạnh để thay thế các thực phẩm gây hại gan như thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đường, thịt đỏ, rượu bia. Loại hạt này có hàm lượng chất béo tốt lại có nguồn protein, chất xơ và chất chống oxy hóa dồi dào.
Xem thêm: Bị gan nhiễm mỡ có ăn lạc được không? Ăn đậu phộng lưu ý gì?
Bên cạnh nguồn chất dinh dưỡng lành mạnh tốt cho gan, lạc cũng chứa một số chất bất lợi cho gan đang bị rối loạn, cần chú ý.
Aflatoxin là độc tố do nấm Aspergillus tạo ra trên các loại cây lương thực như lạc, ngô, ngũ cốc. Nếu ăn phải các loại hạt bị nhiễm nấm, gan sẽ là cơ quan chính bị aflatoxin nhắm tới và có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan. Các loại hạt như lạc rất dễ nhiễm nấm mốc, đặc biệt trong điều kiện ẩm thấp và thiếu nắng mặt trời.
Lạc có hàm lượng calo cao, một khẩu phần 28g (khoảng 28 hạt) chứa 161 calories. Nếu ăn quá nhiều lạc sẽ dẫn đến tăng cân, béo phì. Tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về gan như gan nhiễm mỡ dẫn đến men gan tăng cao. (3)
Tiêu thụ lạc không đúng cách cũng gây ra sự ức chế hấp thụ khoáng chất. Axit phytic – một chất trong đậu phộng có tác dụng ức chế hấp thụ sắt, kẽm, canxi và magie. Theo thời gian, axit phytic có thể góp phần gây ra tình trạng thiếu hụt khoáng chất, kích ứng đường ruột và dị ứng. Ngoài ra, thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu, làm trầm trọng thêm các vấn đề về gan hiện có, đặc biệt là khi không được điều trị.
Trong lạc có hàm lượng natri tự nhiên, hàm lượng khoáng chất này tăng cao hơn trong lạc rang muối. Người vốn có thói quen ăn mặn, tiêu thụ thêm món lạc rang muối có thể góp phần gây tăng huyết áp. Các nghiên cứu cho thấy huyết áp cao cũng có thể gây ra gan nhiễm miễn thông qua nhiều cơ chế như stress oxy hóa, kháng insulin, co thắt mạch máu,… Vì vậy, bạn nên ăn lạc hấp, luộc – những món được chế biến thanh đạm và lành mạnh.
Men gan cao có ăn được đậu phộng không? Người gặp phải tình trạng này vẫn có thể ăn được lạc, nhưng cần lưu ý những điều sau đây để nhận được nhiều lợi ích cho gan mà không làm cho tình trạng men gan xấu đi.
Việc lựa chọn nguồn lạc chất lượng rất quan trọng để tránh các nguy cơ về ngộ độc thực phẩm và các vấn đề sức khỏe khác, đặc biệt là nhiễm độc tố aflatoxin gây ung thư gan. Bạn hãy chọn những hạt lạc có vỏ ngoài sáng, màu sắc đồng đều; tránh những hạt có vỏ sẫm màu, nhiều đốm lạ, mốc meo hoặc có dấu hiệu mối, mọt. Ngoài ra, hãy mua lạc ở những nguồn uy tín như các siêu thị, cửa hàng đã được chứng nhận về an toàn thực phẩm.
Người bị men gan tăng nên hạn chế thêm đường, muối, dầu mỡ vào các món lạc để giảm việc hấp thụ các chất không tốt cho gan. Bạn nên chế biến lạc dưới các dạng lành mạnh như luộc, sữa hạt, rang không muối, bơ lạc. Lạc rang nên tránh để cháy khét vì tạo ra các chất gây hại. Ngoài ra, sữa lạc nên tránh thêm sữa bò, phô mai hoặc kem béo.
Hướng dẫn Chế độ ăn uống của Úc khuyến nghị mỗi ngày nên ăn 30g hạt lạc, tương đương khoảng 40 hạt. Vì đậu phộng có nhiều calo nên bạn không nên ăn quá nhiều trong ngày. Ngoài ra, nên ăn đa dạng các loại hạt như hạnh nhân, hạt điều, hạt dẻ cười,… không nên chỉ tập trung vào lạc.
Cũng như bất cứ loại thực phẩm lành mạnh nào, lạc chỉ nên được tiêu thụ như một phần trong chế độ ăn uống cân bằng vì loại hạt này không chứa đầy đủ tất cả các chất dinh dưỡng. Lạc cần được kết hợp đa dạng với các loại thực phẩm khác trong bữa ăn để cân bằng dinh dưỡng cho cơ thể.
Bài viết đã giải đáp thắc mắc men gan cao có ăn được lạc không. Lạc là nguồn dinh dưỡng tốt cho gan, những người bị tăng men gan có thể tiêu thụ loại củ này như một phần trong chế độ ăn uống cân bằng, khoa học. Hãy mua lạc từ các nguồn uy tín, đảm bảo an toàn thực phẩm và chú ý bảo quản tốt để tránh nấm mốc nếu tích trữ dùng dần. Nếu bạn bị men gan tăng, hãy thử bổ sung tinh chất Wasabia và S. Marianum để tăng cường chức năng gan từ đó ổn định men gan. Hai tinh chất đã được chứng minh là hỗ trợ kiểm soát hoạt động của tế bào Kupffer, giảm các chất gây viêm, tăng sức đề kháng cho gan, an toàn để sử dụng lâu dài.
