Theo một nghiên cứu bởi Wakefield Research, khoảng 37% người trưởng thành ở Việt Nam mắc các triệu chứng mất ngủ, 73% nhóm này thừa nhận họ bị căng thẳng vì thiếu ngủ.
ECO Pharma sẽ giúp bạn khám phá 14 cây thuốc nam hỗ trợ trị mất ngủ được sử dụng để hỗ trợ cải thiện giấc ngủ, giúp an thần, ngủ ngon qua bài viết dưới đây.
Mất ngủ là một trong những chứng rối loạn giấc ngủ phổ biến có thể khiến bạn khó ngủ hoặc khó duy trì giấc ngủ ngon, sâu giấc. Đôi khi, triệu chứng này có thể khiến bạn thức dậy quá sớm mà không thể ngủ lại được hoặc vẫn cảm thấy mệt mỏi sau khi thức dậy. Mất ngủ trong thời gian dài có thể làm cạn kiệt mức năng lượng của bạn, ảnh hưởng đến tâm trạng, sức khỏe, hiệu suất công việc và chất lượng cuộc sống. (1)
Ở người trưởng thành, một giấc ngủ chất lượng phải từ 7 – 8 tiếng mỗi đêm. Do đó, những người ngủ ít hơn trong khoảng thời gian này có thể đang đối mặt với tình trạng mất ngủ. Mất ngủ có thể chia ra làm dạng, mất ngủ ngắn hạn và mất ngủ dài hại. Nhiều người thường bị mất ngủ ngắn hạn, điều này có thể kéo dài nhiều ngày hoặc nhiều tuần.
Mất ngủ ngắn hạn thường do căng thẳng hoặc do một sự kiện đau buồn nào đó vừa xảy ra. Nhưng cũng sẽ có một số người mắc chứng mất ngủ kéo dài hay còn gọi là mất ngủ mãn tính. Chứng mất ngủ này thông thường kéo dài từ 3 tháng trở lên và thường liên quan đến các tình trạng bệnh lý hoặc thuốc khác.
Do đó, để điều trị chứng mất ngủ một số người thường sử dụng đến các giải pháp thiên nhiên như dùng thuốc nam hoặc thuốc bắc và thay đổi lối sống tích cực để có được giấc ngủ ngon.
Tình trạng mất ngủ, ngủ không sâu giấc thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi. Nhưng ngày nay, dưới áp lực của công việc, cuộc sống, nguy cơ mất ngủ đang ngày càng trẻ hóa. Tại các quốc gia Châu Á có nền y học cổ truyền phát triển như Trung Quốc, Việt Nam,… thì việc sử dụng các loại cây thuốc từ thiên nhiên chữa mất ngủ khá phổ biến.
Theo nhiều nghiên cứu y học hiện đại, trong nhiều cây thuốc nam có chứa các hoạt chất tác động đến não bộ, hỗ trợ an thần và giảm căng thẳng, từ đó cải thiện chất lượng giấc ngủ tốt hơn. Bên cạnh đó, hầu hết các loại thuốc nam đều có tác dụng kích thích quá trình ngủ tự nhiên mà không gây ra tác dụng phụ hoặc gây nghiện nên thường được nhiều người sử dụng để có được giấc ngủ ngon, ngủ sâu.
Sử dụng cây thuốc nam chữa mất ngủ có thể mang lại hiệu quả tùy thuộc vào từng người và loại cây thuốc cụ thể. Một số cây thuốc nam đã được nghiên cứu và được cho là có tính chất an thần, giảm căng thẳng và hỗ trợ giấc ngủ. Tuy nhiên, hiệu quả có thể thay đổi đối với mỗi người do ảnh hưởng của nhiều yếu tố như tình trạng sức khỏe, mức độ mất ngủ và cơ địa cá nhân. Do đó, hãy tham khảo ý kiến thầy thuốc nam trước khi sử dụng, đảm bảo an toàn cho sức khỏe tổng thể.
Mặc dù thuốc nam trị mất ngủ được xem là giải pháp lành tính, tuy nhiên cũng giống với bất kỳ phương pháp nào, chúng đều có những ưu, nhược điểm riêng gồm:
Do đó, trước khi bắt đầu bất kỳ liệu pháp nào, nên thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo rằng cây thuốc nam là lựa chọn an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn.
Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống con người, giấc ngủ không chỉ giúp tái tạo năng lượng sau một ngày làm việc mà còn giúp an thần, giảm stress. Một số cây thuốc nam trị mất ngủ được ông cha ta sử dụng từ xa xưa cho đến ngày nay vô cùng hiệu quả.
Bình vôi hay còn được gọi là cây củ một, củ mối trôn, ngải tượng, tử nhiên,… Cây thuộc dạng dây leo, có phần thân của phình to giống bình đựng vôi, củ có thể thay đổi hình dạng tùy thuộc vào nơi phát triển của cây. Đây cũng là phần được sử dụng là dược liệu chữa chứng mất ngủ.
Theo y học cổ truyền Việt Nam, cây bình vôi có vị đắng ngọt, tính lương, được biết đến với khả năng chữa trị mất ngủ và suy nhược thần kinh. Các nhà khoa học cũng tìm ra các chất chống mất ngủ trong cây bình vôi là Rotundin và L-tetrahydropalmatin. Rotundin đã được chứng minh có tác dụng gây ngủ và an thần, trong khi L – tetrahydropalmatin được biết đến với khả năng duy trì giấc ngủ và chữa rối loạn tâm thần.
Tham khảo: Dùng củ bình vôi chữa mất ngủ có hiệu quả không?
Cây lạc tiên được biết đến với nhiều tên gọi khác như dây nhãn lồng, dây chùm bao,… Lạc tiên thuộc dạng thân leo, cấu trúc thân rỗng, toàn thân cây được phủ lông. Lá của nó hình tim, mọc so le nhau và bám chắc nhờ tua cuốn, hoa có màu trắng hoặc tím. Quả lạc tiên có thể ăn được, quả xanh sẽ có vị chua và quả chín màu vàng sẽ có vị ngọt thanh.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy chỉ có một số loại lạc tiên mang lại lợi ích về mặt y học, như Passiflora incarnata và Passiflora foetida L chứa các hoạt chất như alkaloid, flavonoid và các loại vitamin có tác dụng trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương, giúp an thần, cải thiện chứng lo âu, stress, trầm cảm và mất ngủ. (2)
Tham khảo: 5 cách sử dụng cây lạc tiên chữa mất ngủ
Lá vông nem còn được biết đến với tên gọi như lá vông, hải đồng bì, thích đồng bì,… là cây thuốc nam chữa mất ngủ từ thời xa xưa. Loại cây này có thân gỗ, cao từ 10 đến 20 mét, có gai nhỏ, lá mọc so le nhau. Bộ phận được dùng để bào chế thuốc là lá và vỏ cây.
Trong sách Đông y có ghi lại rằng, lá vôi tính bình, vị nhạt đắng, hơi chát nhẹ, có tác dụng trong hạ huyết áp, an thần, chữa mất ngủ. Các nhà khoa học cũng đã nghiên cứu và tìm ra các hoạt chất có trong lá vông nem như alcaloid, saponin, là chất thường thấy trong các loại thuốc giúp giảm stress và ngủ ngon, ngủ sâu hơn.
Tham khảo: 6 cách dùng lá vông nem chữa mất ngủ hiệu quả
Tâm sen còn được gọi là tim sen, liên tử tâm, là một trong những vị thuốc nam quen thuộc của nhiều người. Nếu như lá sen có thể thanh lọc cơ thể thì tâm sen lại nằm trong hạt sen có vị đắng nhẹ, tính lạnh, giúp thanh nhiệt giải độc cơ thể, an thần và chữa mất ngủ hiệu quả.
Theo nghiên cứu hiện đại, tâm sen chứa nhiều dưỡng chất tốt cho cơ thể, gồm axit amin, nuciferine, neferin,… giúp cải thiện giấc ngủ và giảm cảm giác lo lắng, bồn chồn. Đặc biệt, một số hoạt chất có trong tim sẽ còn giúp tăng cường khả năng vận chuyển oxy và máu lên não, giúp tinh thần thư thái và dễ đi vào giấc ngủ.
Táo nhân còn được gọi là toan táo nhân, toan táo hạch, nhị nhân,… là nhân của quả táo ta được sấy hoặc phơi khô để cải thiện chứng mất ngủ. Theo y học cổ truyền, táo nhân có tính bình, vị ngọt, tác dụng chữa hư phiền không ngủ được, hay quên hồi hộp, khô miệng, tân dịch ít,…
Cây thuốc nam trị mất ngủ xạ đen còn được gọi là cây bạch vạn hoa, cây ung thư, cây đồng triều. Nó có chiều cao từ 3m – 5m và mọc thành bụi, sống ở vùng núi cao. Lá xạ đen mọc so le thành từng lá đơn hình bầu dục. Hai mặt lá thường nhẵn hoặc đôi khi có lông ở dưới dọc theo gân lá.
Theo y học cổ truyền, xạ đen có tính hàn, vị đắng nhạt, thường được dùng để thanh nhiệt, tiêu độc hoặc giảm đau, thúc đẩy tuần hoàn máu. Người dân chuyên dùng để chữa trị chứng mất ngủ, ngủ khó hoặc suy nhược thần kinh.
Xem thêm: Cách dùng cây xạ đen chữa mất ngủ
Cây xấu hổ còn được gọi là cây mắc cỡ, loại cây này thường mọc ven đường hoặc những vùng đất trống. Thân cây xấu hổ có thể dài tới 1,5m và có gai móc trên thân. Lá cây xấu hổ hai lần kép lông chim, khi chạm nhẹ vào chúng tự động đóng lại và có hình dạng giống chân vịt. Mỗi lá thường bao gồm 15 đến 20 đôi lá chét, không có cuống riêng lẻ và cuống chung của lá có chiều dài khoảng 4cm được phủ nhiều lông.
Theo y học cổ truyền Việt Nam, cây xấu hổ có tính hàn, ít độc tố và có công dụng trấn tĩnh, an thần, điều hòa huyết áp, làm dịu các cơn đau và chữa trị mất ngủ,…
Theo các nghiên cứu của các nhà khoa học hiện đại, cây xấu hổ chứa các hợp chất như Mimosine, 2”-o-rhamnosyl iso orientin, protein, Mimoside… Các chất này có khả năng tương tác với meprobamat và hexobarbital để kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp tăng cường hiệu suất làm việc và đồng thời giảm tình trạng căng thẳng và mệt mỏi cho não bộ.
Cây đinh lăng hay còn gọi là cây gỏi cá, nam dương sâm,… cây được ví như nhân sâm của người nghèo. Đinh lăng là cây thân nhẵn, cao khoảng 1 mét, không có gai. Lá đinh lăng có dạng chét xẻ 3 lần giống lông chim, cuống lá dài, phiến lá có răng cưa và không có mùi thơm. Chúng thường được sử dụng trong các bài thuốc dân gian chữa mất ngủ hoặc bồi bổ sức khỏe.
Nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, đinh lăng chứa các hoạt chất như tanin, glycosid, saponin có tác dụng chống oxy hóa, tăng cường lượng oxy và máu truyền đến não từ đó giúp cải thiện các vấn đề liên quan đến rối loạn giấc ngủ. (3)
Tham khảo: 6 cách sử dụng lá đinh lăng chữa mất ngủ
Thuốc nam trị mất ngủ viễn chí còn được gọi là tỉnh tâm trượng, khổ viễn chí,… là loại cây thân thảo có chiều cao khoảng 10cm – 20cm. Đặc điểm nổi bật của loài thực vật này là cành chia ngay từ gốc, cành có hình sợi và bề mặt phủ lông mụn. Lá cây mọc đối lập, với lá trên hình dài rộng khoảng 3cm – 5cm, dài khoảng 2cm. Ngược lại, lá ở phía dưới có hình bầu dục và chiều rộng khoảng 4cm – 5cm.
Theo Đông y, viễn chí có tính ôn, vị đắng, hơi cay, không có độc, tác động tích cực đối với can tâm, can thận, can phế. Do đó, việc sử dụng cây viễn chí có thể hỗ trợ trong việc dưỡng tâm an thần, giảm các triệu chứng lo lắng, bồi hồi, mất ngủ và động kinh.
Long nhãn còn được gọi là long mục, nhãn nhục, là vị thuốc được lấy từ thịt (cùi) quả nhãn đem đi sấy hoặc phơi khô và có màu cánh gián hoặc màu nâu sẫm. Theo y học Cổ truyền, long nhãn có tác dụng bổ trợ tâm, tỳ, dưỡng huyết và an thần.
Dược liệu này thường được dùng để hỗ trợ điều trị ngũ tạng tà khí, giảm cảm giác chán ăn và tăng cường sức khỏe trí não. Bên cạnh đó, long nhãn cũng được dùng để hỗ trợ điều trị tình trạng lo âu quá mức, hay quên, cảm giác hồi hộp, mất ngủ, giật mình lo sợ và các triệu chứng suy nhược.
Đan sâm được trồng nhiều ở các tỉnh thuộc Trung Quốc như Sơn Tây, Hà Bắc, Tứ Xuyên, An Huy, Giang Tô. Ở nước ta, dược liệu này được đưa vào canh tác tại Tam Đảo thuộc tỉnh Vĩnh Phúc. Nghiên cứu khoa học đã khám phá ra các thành phần chính của đan sâm là naphtoquinon, phenol, aldehyd, vitamin E… có tác động tích cực tới hệ thần kinh, hỗ trợ cải thiện suy nhược thần kinh.
Y học cổ truyền Việt Nam sử dụng đan sâm để chữa nhức đầu, mất ngủ, căng thẳng, hồi hộp. Bên cạnh đó, đan sâm còn được dùng để chữa kinh nguyệt không đều, hoa mắt, chóng mặt, giảm đau.
Hoa tam thất hay còn gọi là nụ tâm thất, bông tam thất, là “thần dược” chữa mất ngủ bằng thuốc nam. Hoa tam là bộ phận trên của cây tam thất, thuộc loại cây thân thảo thích ứng với khí hậu lạnh và phổ biến ở các vùng núi cao. Thời kỳ lý tưởng để thu hoạch nụ hoa là từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm, khi nụ hoa có màu xanh lục nhạt và đường kính của cây nụ khoảng từ 3cm đến 5cm. Tuy nhiên, nhiều người thường nhầm lẫn giữa nụ hoa tam thất và hoa của cây tam thất.
Theo nghiên cứu của y học hiện đại, nụ hoa tam thất bắc chứa nhiều thành phần hoạt chất được đánh giá cao về khả năng hỗ trợ cải thiện giấc ngủ và hỗ trợ điều trị chứng ngủ không sâu giấc như saponin, các axit amin và các loại khoáng chất khác. Đồng thời, các thành phần này cũng có tác dụng ổn định huyết áp, tăng cường chức năng tim mạch và cải thiện sức khỏe, đặc biệt là ở những người cao tuổi.
Xem thêm: Dùng nụ hoa tam thất chữa mất ngủ có hiệu quả không?
Cây nữ lang là vị thuốc nam trị mất ngủ thường mọc trên các dây núi cao hơn 1000m, ở các tỉnh miền núi phía Bắc và khu vực Trung Trung Bộ tại Việt Nam. Toàn bộ rễ cây nữ lang và thân cây đều được sử dụng để bào chế thuốc.
Trong cây nữ lang có thành phần chính là tinh dầu và chứa khoảng 3% – 10% các chất vô cơ, gluxit (tinh bột, saccarozo…), axit hữu cơ (benzoic, salicylic, cafeic, chlorogenic), lipid, sterol, tanin và các hoạt chất khác. Các thành phần này đang được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực y học hiện đại, với tác dụng hỗ trợ an thần và cải thiện giấc ngủ.
Tại Pháp, mỗi năm lượng lớn rễ cây nữ lang lên đến 120 – 180 tấn được tiêu thụ để sản xuất thuốc an thần. Từ thời kỳ pháp thuộc, người dân tộc Mèo ở vùng núi cao Tây Bắc Việt Nam đã biết cách sử dụng cây nữ lang để chế biến thành thuốc an thần.
Lá dâu tằm còn được gọi là cây dâu cang, cây tầm tang, cây may môn. Theo Đông y, lá dâu tằm vị ngọt, hơi đắng và tính hàn, được coi là một vị thuốc có khả năng trừ phong, chữa chóng mặt và giảm nhức đầu. Ngoài ra, nó còn có tác dụng thư giãn, giải tỏa căng thẳng và hỗ trợ người mất ngủ, khó ngủ để dễ dàng đi vào giấc ngủ một cách nhanh chóng.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng lá dâu tằm chứa đựng nhiều dưỡng chất như caroten, tanin, tinh dầu, vitamin C, trigonellin, pentosan, đường, colin (choline), adenin, canxi malat và canxi cacbonat. Những thành phần này đều là những hoạt chất hỗ trợ trong việc hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ kinh niên. Đặc biệt, các axit amin tự do trong lá dâu tằm có khả năng loại bỏ các tình trạng lo âu, căng thẳng, mệt mỏi, giúp bạn dễ dàng chìm vào giấc ngủ.
Mặc dù các loại cây thuốc nam trị mất ngủ được coi là an toàn và được nhiều người tin dùng nhưng trong quá trình sử dụng, cần lưu ý các vấn đề sau:
Để cải thiện chất lượng giấc ngủ tốt nhất, bạn có thể thực hiện một số mẹo sau:
Tham khảo: 14 cách chữa mất ngủ tại nhà mà không cần dùng đến thuốc
Bên cạnh việc thay đổi thói quen sống hằng ngày, bạn có thể sử dụng một số thực phẩm chăm sóc sức khỏe có nguồn gốc từ thảo dược tự nhiên. Viên uống thảo mộc hỗ trợ điều trị mất ngủ được coi là giải pháp hiệu quả để cải thiện các triệu chứng như ngủ không sâu giấc, tỉnh giấc giữa đêm và mất ngủ an thần. Các thành phần chính trong viên uống thảo mộc này có thể bao gồm:
Thuốc nam trị mất ngủ từ lâu đã là phương pháp hỗ trợ hiệu quả trong việc chữa trị chứng mất ngủ, đặc biệt là những loại thảo dược như cây lạc tiên, bình vôi, đinh lăng, viễn chí hay long nhãn đều được đánh giá cao về khả năng giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ một cách tự nhiên và an toàn. Tuy nhiên, trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại thảo dược nào, hãy thảo luận với các chuyên gia, bác sĩ để đảm bảo tính an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của mỗi người.
