Gan nhiễm mỡ độ 2 là tình trạng mỡ trong gan chiếm 10-25% trọng lượng gan. Nếu không được điều trị, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm gan, xơ gan, nặng nhất là ung thư gan. Để hiểu rõ hơn về bệnh gan nhiễm mỡ cấp độ 2, bạn có thể tham khảo những chia sẻ trong bài viết dưới đây của ECO Pharma.
Gan là một cơ quan thiết yếu đóng vai trò bài tiết, chuyển hóa, tạo ra các yếu tố miễn dịch chống lại vi khuẩn. Một khi gan bị tổn thương do chứa nhiều mỡ thừa sẽ gây viêm gan, xơ gan, nặng hơn là ung thư gan. Tại hội thảo chuyên đề gan mật Việt Nam – Nhật Bản vào năm 2018, Việt Nam đứng thứ 5 thế giới về tỷ lệ mắc ung thư gan với 25.000 ca mắc mới. Đến năm 2020 có hơn 26.418 ca mắc ung thư gan, cao nhất trong các bệnh ung thư. Trong đó, số lượng ca gan nhiễm mỡ cấp độ 2 do nghiện rượu nặng chiếm 20%.
Gan nhiễm mỡ độ 2 là giai đoạn chuyển tiếp giữa mức độ nhẹ (độ 1) và nặng (độ 3) của bệnh. Ở giai đoạn này, lượng mỡ trong gan chiếm 10-25% khối lượng của nó. Vì là cơ quan phân hủy chất béo nên nếu gan bị ứ đọng quá nhiều sẽ gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ. Trong cơ thể người bình thường, lượng mỡ chiếm 3-5% tỷ lệ cho phép gan hoạt động ổn định.
Gan nhiễm mỡ cấp độ 2 có thể chữa khỏi và mức độ phục hồi sẽ phụ thuộc vào thời điểm phát bệnh, tuy nhiên hiệu quả sẽ không cao như gan nhiễm mỡ cấp độ 1. Mặc dù ở giai đoạn này bệnh chưa gây nguy hiểm, nhưng nếu chủ quan, không điều trị, viêm gan cấp độ 2 có thể tiến triển, gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Nếu như gan nhiễm mỡ độ 1 không có dấu hiệu rõ ràng, dễ khiến người bệnh nhầm lẫn với các bệnh lý khác thì gan nhiễm mỡ độ 2 đã có những biểu hiện cụ thể hơn như:
Triệu chứng này rất thường gặp ở các bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ. Điều này là do mỡ tích tụ ở gan quá nhiều gây ra cảm giác khó chịu, đau tức.
Theo số liệu từ Hội gan – mật – tụy thành phố Hồ Chí Minh, ước tính khoảng 10-24% dân số nước ta có tỷ lệ mỡ gan cao, trong đó 50% bị mỡ trong máu,.
Dấu hiệu vàng da, vàng mắt không chỉ điển hình của bệnh gan nhiễm mỡ độ 2 mà còn là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý khác.
Khi đã mắc phải bệnh gan nhiễm mỡ, gan sẽ to hơn so với bình thường. Điều này có thể nhìn thấy qua da hoặc sờ thấy; khi dùng tay ấn nhẹ vào vị trí của gan, người bệnh sẽ có cảm giác đau. Đây là dấu hiệu gan nhiễm mỡ độ 2 thường gặp.
Nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ cấp độ 2 vẫn đang được tìm hiểu và chứng minh. Tuy nhiên, các nghiên cứu từ nhiều năm qua đã cho thấy rằng, có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mỡ trong gan như:
Nghiên cứu vào năm 2018 về bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD – Nonalcoholic Steatohepatitis), chỉ số gan nhiễm mỡ có tỷ lệ thuận với chỉ số khối lượng của cơ thể (BMI).(1)
Đây là bệnh lý thuộc hội chứng rối loạn chuyển hóa. Khi lượng đường của cơ thể tăng cao, các phân tử đường sẽ bao phủ lên các thụ thể trong gan. Điều này sẽ làm giảm chức năng chuyển hóa cholesterol xấu trong gan, gây ra bệnh gan nhiễm mỡ.
Rượu, bia khiến tế bào kupffer (đại bào đầu tiên của gan tiếp xúc với vi khuẩn, độc tố tạo phản ứng miễn dịch) bị kích hoạt quá mức, gây gián đoạn quá trình oxy hóa chất béo của gan. Thức uống có cồn làm tiêu hủy lipid ở các mô ngoại biên khiến hàm lượng triglyceride (chỉ số mỡ máu) tích trữ ở gan tăng cao.
Cholesterol và triglyceride đều là một dạng chất béo hay còn gọi là lipid lưu thông trong máu. Khi nồng độ những chất này tăng cao, 10% trọng lượng gan sẽ bị thay thế bằng mỡ. Hệ luỵ là có thể xuất hiện sẹo ở gan, gây bệnh gan nhiễm mỡ cấp độ 2, suy gan và ung thư gan.
Thực phẩm chứa nhiều đường, carbohydrate, nội tạng động vật, thịt đỏ, nhiều dầu mỡ,… gây gánh nặng cho quá trình bài tiết của gan. Trong khi đó, thói quen lười vận động sẽ làm chậm quá trình trao đổi chất. Năng lượng không được giải phóng sẽ chuyển thành chất béo, tạo ra gánh nặng cho gan.
Biến thể gen PNPLA3 tạo ra một loại protein gọi là adiponutrin có trong tế bào mỡ và tế bào gan. Những tế bào này có chức năng điều chỉnh quá trình tạo mỡ và phân giải mỡ. Cơ thể chứa biến thể gen PNPLA3 dẫn đến tăng sản xuất mỡ và làm giảm phân hủy chất béo trong gan.
Xem thêm chế độ ăn cho người bị gan nhiễm mỡ độ 2
Hội chứng rối loạn chuyển hóa, viêm gan C, tuyến yên hoạt động kém (suy tuyến yên). Hoặc hội chứng buồng trứng đa nang, chứng ngưng thở khi ngủ, tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp),… có thể làm tăng nguy cơ phát triển gan nhiễm mỡ độ 2.
Ngoài ra, còn một số yếu tố gây bệnh gan nhiễm mỡ độ 2 có thể kể đến như: thai kỳ, lạm dụng thuốc, thiếu dinh dưỡng, bỏ ăn, giảm cân nhanh, tuổi càng cao.
Để chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ độ 2, trước tiên bác sĩ phải tìm hiểu về tiền sử của người bệnh và xem xét chi tiết các tình trạng: thể chất, tiền sử tiểu đường type 2, nồng độ cholesterol trong cơ thể, bệnh lý liên quan đến trao đổi chất. Sau đó, bác sĩ sẽ đề nghị xét nghiệm máu, siêu âm hoặc CT scan và có thể tiến hành sinh thiết gan khi cần thiết.
Các xét nghiệm chẩn đoán bao gồm:
Bao gồm các chuỗi xét nghiệm chức năng gan, kiểm tra men gan. Nếu men gan cao, điều này cho thấy gan đang bị tổn thương.
Ngoài ra, bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng rối loạn lipid trong máu, rối loạn đường trong máu, xét nghiệm tăng cường xơ hóa gan, xét nghiệm fibro, mức độ sắt,…
Có thể thực hiện siêu âm hoặc chụp CT scan (chụp cắt lớp vi tính) nhằm cung cấp hình ảnh của gan. Điều này giúp bác sĩ phát hiện sự thay đổi bất thường của cơ quan này, chẳng hạn như kích thước, khối lượng gan, nang gan, khối u, áp xe,…
Sinh thiết bằng cách rút dịch từ gan nhằm kiểm tra khu vực gan nghi ngờ và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.
Mắc phải bệnh gan nhiễm mỡ độ 2 hay còn gọi là nhiễm mỡ cận viêm gan, làm cho lượng mỡ trong tế bào gan gia tăng nhiều hơn và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các rủi ro bao gồm:
Gan nhiễm mỡ cấp độ 2 nguy hiểm không? Bệnh thường cộng hưởng với chứng kháng insulin và rối loạn chuyển hóa (béo bụng, huyết áp cao, mỡ máu, cholesterol bất thường), bệnh tiểu đường type 2. Đặc điểm chung của các bệnh lý trên là có thể gây mức huyết áp cao hơn bình thường, dễ dẫn đến các bệnh lý về tim mạch.
Không chỉ vậy, triglyceride cao là một trong những nguyên nhân gây bệnh tim mạch. Ngoài ra, cấu tạo gan thay đổi bất thường còn có thể gây căng thẳng, mất cân bằng các gốc tự do có hại, dẫn đến hỏng mạch máu và tiến triển thành chứng xơ vữa động mạch.
Tình trạng gan nhiễm mỡ cấp độ 2 kéo dài làm cho mô gan khỏe bị thay thế bằng mô mỡ. Điều này có thể làm xuất hiện sẹo ở gan, xơ hóa và suy giảm chức năng gan. Nghiêm trọng hơn, các tổn thương này lặp đi lặp lại sẽ tạo điều kiện cho các tế bào ung thư gan phát triển.
Gan nhiễm mỡ loại 2 không được kiểm soát và kéo dài sẽ gây ra sự mệt mỏi, khó chịu, kiệt sức, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tinh thần của người bệnh.
Người bệnh có thể ngăn chặn sự phát triển của bệnh và điều trị gan nhiễm mỡ cấp độ 2 bằng các phương pháp phù hợp.
Nếu bạn mắc các bệnh liên quan như đái tháo đường loại 2, huyết áp cao hoặc cholesterol cao, việc quản lý, kiểm soát các tình trạng này có thể góp phần cải thiện sức khỏe gan và sức khỏe tim mạch.
Việc ăn kiêng không xấu, nhưng hãy áp dụng nó một cách khoa học. Bạn nên tránh lạm dụng các thực phẩm hỗ trợ giảm cân, thuốc giảm sự thèm ăn khiến cho sức khỏe của gan suy yếu.
Chế độ ăn kiêng không đúng cách còn tiềm ẩn nguy cơ gây rối loạn nội tiết, hormone. Việc này cũng có thể làm thay đổi thói quen sinh hoạt thường ngày và ảnh hưởng đến một số chức năng khác của cơ thể.
Người bệnh nên ngừng sử dụng rượu, bia, hoặc các đồ uống chứa cồn khác. Bởi vì chúng làm cho bệnh gan nhiễm mỡ độ 2 ngày càng chuyển biến nghiêm trọng hơn.
Người bệnh nên đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để theo dõi tình trạng gan và sức khỏe tổng quát định kỳ. Bạn cũng có thể nên thực hiện các xét nghiệm chức năng gan, máu, siêu âm, sinh thiết để biết cụ thể mức độ cải thiện của bệnh.
Tuỳ vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ cân nhắc việc sử dụng thuốc để kiểm soát các triệu chứng liên quan đến gan nhiễm mỡ cấp độ 2 hoặc các bệnh lý đái tháo đường, huyết áp, cholesterol,… Người bệnh nên trình bày chi tiết tiền sử bệnh của bản thân để được bác sĩ tư vấn và hướng dẫn sử dụng thuốc một cách hiệu quả.
Chiến lược duy trì sức khỏe của gan, ngăn ngừa bệnh gan nhiễm mỡ cấp độ 2 là cần áp dụng lối sống và thói quen ăn uống lành mạnh. Các khuyến nghị để phòng ngừa gan nhiễm mỡ bao gồm:
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò chủ đạo trong công tác quản lý và cải thiện bệnh gan nhiễm mỡ cấp độ 2.
Việc nạp quá nhiều đường và chất béo dễ dẫn đến thừa cân, béo phì và làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ. Hai loại chất này thường có trong các thức ăn nhanh, nước ngọt, bánh ngọt, thực phẩm chế biến sẵn,… Vì thế, người bệnh nên giảm tiêu thụ các loại thực phẩm này, thay vào đó, bạn hãy sử dụng các loại hạt nguyên chất, rau xanh, thịt gà, cá và các loại trái cây tươi trong chế độ ăn uống để bảo vệ gan.
Rau củ, cà rốt, cải xoong, bó xôi, cải ngọt, trái cây màu sắc, rau xanh là các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và chất xơ nên rất có lợi cho quá trình tiêu hóa. Những thực phẩm này cũng giúp bảo vệ gan khỏi tác động có hại.
Protein, thịt gà không da, cá, đậu, hạt, sữa chua, giúp hỗ trợ đề kháng khỏe mạnh, duy trì cơ bắp. Trong khi đó, thực phẩm chứa nhiều chất xơ như các loại rau xanh và trái cây lại mang đến sự khỏe mạnh cho hệ tiêu hóa, bao gồm cả gan.
Người bệnh cần giảm các món ăn nhẹ chứa đường, cố gắng ăn bữa chính và bữa phụ trong cả ngày để duy trì lượng đường máu ổn định, ngăn chặn cảm giác đói quá mức. Kiểm soát cân nặng cân đối là điều quan trọng với người bị gan nhiễm mỡ độ 2, điều này giúp giảm nguy cơ béo phì.
Bạn hãy lên kế hoạch ăn uống khoa học, nếu có điều kiện, nên nhờ tới sự tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng hoặc bác sĩ chuyên khoa về gan – tụy – mật. Ngoài ra, người bệnh hãy chú ý ăn chậm, nhai kỹ, thưởng thức bữa ăn, tập trung vào hương vị và kết cấu của bữa ăn.
Để loại bỏ độc tố và duy trì sức khỏe của gan, người bệnh cần bổ sung đủ 2 lít nước mỗi ngày cho cơ thể.
Việc xác định được mức độ nặng, nhẹ của bệnh lý gan nhiễm mỡ độ 2, giúp người bệnh có thể chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa biến chứng tốt hơn.
Gan nhiễm mỡ độ 2 tuy chưa phải là mức độ nặng, nhưng nếu không được điều trị, bệnh lý này có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng đe dọa sức khỏe.
Các biến chứng có thể xảy ra nếu bệnh gan nhiễm mỡ không được điều trị như:
Người bị gan nhiễm mỡ cấp độ 2 có các triệu chứng như: Mệt mỏi, chán ăn, suy nhược cơ thể, mỡ máu, da – mắt chuyển vàng, khó chịu do thay đổi kích thước gan. Tất cả những điều này đều làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và công việc thường ngày của người bệnh.
Lượng mỡ trong gan cao dễ gây rối loạn chuyển hóa đường, gây kháng insulin và tăng huyết áp. Nặng hơn, tình trạng này còn có thể gây ra bệnh tim mạch, đột quỵ và đái tháo đường type 2.
Khi không được kiểm soát chặt chẽ về lối sống, chế độ ăn uống, tình trạng mỡ gan sẽ tiến triển thành các cấp độ cao hơn và có thể gây ra các biến chứng viêm gan, xơ gan. Các tổn thương lặp lại và kéo dài là tiền đề cho sự phát triển của các tế bào ung thư, gây ung thư gan.
Việc tìm hiểu chi tiết về bệnh gan nhiễm mỡ độ 2 giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ chức năng gan. Thực hiện lối sống lành mạnh, giữ thói quen ăn uống khoa học và thăm khám sức khỏe định kỳ là những điều nên làm cho lá gan của bạn.
