Viêm tuyến tiền liệt mạn tính: Nguyên nhân, biểu hiện và điều trị

Viêm tuyến tiền liệt mãn tính thuộc bệnh lý tiết niệu. Bệnh kéo dài dai dẳng với nhiều triệu chứng tiết niệu sinh dục, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống nam giới. Cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết viêm tuyến tiền liệt mãn tính ở nam giới qua bài viết sau đây.

Viêm tuyến tiền liệt mãn tính là gì?

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính là tình trạng viêm kéo dài ít nhất 3 tháng. Bệnh gây đau và khó chịu ở vùng chậu, thường kèm theo các rối loạn tiểu tiện.

Bệnh có thể do nhiễm khuẩn (viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn mạn tính) hoặc không xác định được nguyên nhân, gọi là hội chứng đau vùng chậu mạn tính.

Các loại viêm tuyến tiền liệt mạn tính

Theo phân loại của Viện y tế Quốc gia Mỹ năm 1995, viêm tuyến tiền liệt mạn tính được chia làm 3 loại. (1)

1. Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn

Viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn có thể dẫn đến viêm tuyến tiền liệt mạn tính. Loại này có thể xảy ra với nam giới mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp hơn ở những người trẻ và người cao tuổi. Khoảng 5% đến 10% các trường hợp viêm tuyến tiền liệt là do vi khuẩn.

2. Hội chứng đau vùng chậu mạn tính 

Viêm tiền liệt tuyến mạn tính/hội chứng đau vùng chậu mạn tính (CP/CPPS) là loại viêm phát triển ở vùng chậu, gây đau mạn tính. Theo Viện y tế Quốc gia Mỹ, hội chứng đau vùng chậu mạn tính chiếm ít nhất 90% các trường hợp viêm tuyến tiền liệt mạn tính (2). Loại này được chia thành hai phân nhóm viêm và không viêm theo số lượng bạch cầu.

3. Viêm tuyến tiền liệt mạn tính không triệu chứng

Đây là loại viêm tiền liệt tuyến mạn tính không có triệu chứng. Nó thường được phát hiện trong quá trình kiểm tra y tế khác..

Biểu hiện của bệnh viêm tuyến tiền liệt mạn tính

Viêm tiền liệt tuyến mạn tính thường gây ra các triệu chứng đa dạng, ảnh hưởng đến vùng chậu, đường tiết niệu và chức năng tình dục. Biểu hiện của bệnh viêm tuyến tiền liệt mãn tính bao gồm:

• Đau: Đau là triệu chứng chính của bệnh. Cơn đau thường xuất hiện quanh gốc dương vật, vùng hậu môn, bụng dưới và thắt lưng. Trong một số trường hợp, cơn đau có thể lan xuống đầu dương vật và/hoặc tinh hoàn. Mức độ đau có thể thay đổi theo từng ngày, có ngày nhẹ hơn nhưng cũng có ngày trở nên nghiêm trọng hơn.
• Triệu chứng đường tiết niệu: Người bệnh có thể gặp phải một số rối loạn tiểu tiện như đau nhẹ khi đi tiểu, tiểu gấp hoặc cảm giác mót tiểu đột ngột. Ngoài ra, một số trường hợp có thể bị tiểu ngắt quãng hoặc dòng nước tiểu yếu, gây khó chịu trong sinh hoạt hằng ngày.
• Vấn đề tình dục: Rối loạn chức năng tình dục là một biểu hiện phổ biến ở người bệnh viêm tuyến tiền liệt mạn tính. Nam giới có thể gặp khó khăn trong việc cương cứng (rối loạn cương dương), đau khi xuất tinh hoặc xuất tinh sớm. Một số người còn cảm thấy cơn đau trầm trọng hơn sau khi quan hệ tình dục, ảnh hưởng đến chất lượng tình dục.
• Các triệu chứng khác: Ngoài các triệu chứng chính, những dấu hiệu viêm tuyến tiền liệt mãn tính mà người bệnh có thể gặp có thể kể đến như: cảm thấy mệt mỏi, đau nhức toàn thân. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến căng thẳng, lo âu hoặc trầm cảm, làm giảm chất lượng cuộc sống đáng kể. (3)

Nguyên nhân viêm tuyến tiền liệt mạn tính ở nam giới

Viêm tuyến tiền liệt có thể do vi khuẩn hoặc không do vi khuẩn. Cụ thể: (4)

1. Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn

Viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn mạn tính xảy ra khi tuyến tiền liệt bị nhiễm khuẩn và viêm kéo dài. Các loại vi khuẩn gây viêm tuyến tiền liệt phổ biến là klebsiella, proteus hoặc escherichia coli, chlamydia.

Vi khuẩn tồn tại dai dẳng dù đã được điều trị kháng sinh trước đó, chẳng hạn như sau viêm tuyến tiền liệt cấp tính hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu. Các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn mạn tính thường nhẹ hơn so với viêm tuyến tiền liệt cấp tính. Người từng bị viêm tuyến tiền liệt cấp tính có thể nhận thấy triệu chứng thuyên giảm nhưng không biến mất hoàn toàn.

2. Hội chứng đau vùng chậu mạn tính

Đây là dạng viêm tiền liệt tuyến mãn tính không do vi khuẩn, có nhiều nguyên nhân khác nhau và khó điều trị hơn. Bệnh có thể xảy ra khi:

• Cơn đau mạn tính kéo dài sau khi nhiễm trùng tuyến tiền liệt trước đó đã khỏi.
• Cơ vòng niệu đạo không giãn hoàn toàn khi đi tiểu, khiến nước tiểu trào ngược vào tuyến tiền liệt, gây phản ứng viêm.
• Tổn thương thần kinh dẫn đến tăng hoạt động bất thường của dây thần kinh vùng chậu, gây đau mà không có viêm.
• Đường tiết niệu bị tổn thương do phẫu thuật hoặc chấn thương.
• Căng thẳng tâm lý ảnh hưởng đến cơ chế kiểm soát đau.
• Tuyến tiền liệt bị nhiễm vi sinh vật khác ngoài vi khuẩn, ví dụ như nấm hoặc virus.

Các yếu tố nguy cơ của bệnh viêm tiền liệt tuyến mạn tính

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm tuyến tiền liệt, bao gồm:

• Độ tuổi thanh niên hoặc trung niên.
• Tiền sử viêm tuyến tiền liệt trước đó.
• Nhiễm trùng hệ tiết niệu hoặc hệ sinh sản.
• Nhiễm HIV hoặc AIDS.
• Sử dụng ống thông tiểu để dẫn lưu bàng quang.
• Sinh thiết tuyến tiền liệt. (5)

Ngoài các yếu tố trên, một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ phát triển viêm tuyến tiền liệt mạn tính, bao gồm:

• Căng thẳng tâm lý.
• Tổn thương thần kinh vùng chậu do phẫu thuật hoặc chấn thương.

Biến chứng có thể gặp đối với viêm tuyến tiền liệt mạn tính

Viêm tuyến tiền mạn tính có thể dẫn đến các biến chứng sau:

• Nhiễm khuẩn huyết.
• Viêm mào tinh hoàn.
• Áp xe tuyến tiền liệt.
• Nhiễm trùng lan rộng đến xương chậu trên hoặc cột sống thắt lưng.

Ngoài các biến chứng trên, viêm tuyến tiền liệt mạn tính có thể gây ra:

• Lo âu hoặc trầm cảm.
• Rối loạn chức năng tình dục, bao gồm rối loạn cương dương (không thể đạt và duy trì sự cương cứng).
• Thay đổi chất lượng tinh trùng và tinh dịch, có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Hiện chưa có bằng chứng trực tiếp cho thấy viêm tuyến tiền liệt có thể dẫn đến ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn đang điều tra xem liệu tình trạng viêm mạn tính của tuyến tiền liệt có phải là một yếu tố nguy cơ gây ung thư hay không.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Có nhiều tình trạng có thể góp phần gây ra các dấu hiệu và triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt. Việc chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời là rất quan trọng.

Nếu gặp phải bất kỳ triệu chứng nào sau đây, bạn nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra:

• Không thể tiểu tiện.
• Tiểu tiện đau hoặc khó khăn, kèm theo sốt.
• Nước tiểu lẫn máu.
• Cảm giác đau hoặc khó chịu nghiêm trọng ở vùng chậu hoặc cơ quan sinh dục.

Phương pháp chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt mãn tính 

Bác sĩ chuyên khoa tiết niệu chẩn đoán các vấn đề về đường tiết niệu liên quan đến viêm tuyến tiền liệt và đề xuất phương pháp điều trị. Các xét nghiệm y tế có thể bao gồm:

• Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm nước tiểu giúp phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng trong nước tiểu. Người bệnh sẽ thu thập mẫu nước tiểu và bác sĩ sẽ sử dụng một dải giấy thử nghiệm để phát hiện sự thay đổi màu sắc, chỉ ra dấu hiệu nhiễm trùng. Bác sĩ cũng có thể xét nghiệm mẫu nước tiểu dưới kính hiển vi hoặc nuôi cấy để phát hiện vi khuẩn.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng và các vấn đề khác liên quan đến tuyến tiền liệt, chẳng hạn như ung thư tuyến tiền liệt.
• Xét nghiệm chức năng tiểu tiện: Các xét nghiệm này đánh giá khả năng chứa và giải phóng nước tiểu của bàng quang và niệu đạo. Một số xét nghiệm có thể không cần gây tê, trong khi các xét nghiệm khác có thể yêu cầu gây tê tại chỗ.
• Nội soi bàng quang: Nội soi bàng quang sử dụng ống nội soi để kiểm tra niệu đạo và bàng quang. Bác sĩ sẽ đưa ống nội soi qua niệu đạo để kiểm tra sự thu hẹp, tắc nghẽn hoặc sỏi trong đường tiết niệu. Người bệnh sẽ được gây tê tại chỗ và trong một số trường hợp, có thể cần gây mê nhẹ.
• Siêu âm trực tràng: Siêu âm trực tràng sử dụng sóng âm an toàn để tạo hình ảnh về cấu trúc của các cơ quan. Kỹ thuật viên sẽ đưa một thiết bị siêu âm vào trực tràng để kiểm tra kích thước và bất thường của tuyến tiền liệt. Phương pháp này không thể chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt một cách đáng tin cậy.
• Sinh thiết: Sinh thiết tuyến tiền liệt là một thủ thuật lấy mẫu mô tuyến tiền liệt để xét nghiệm dưới kính hiển vi. Bác sĩ sử dụng các phương pháp hình ảnh như siêu âm hoặc MRI để hướng dẫn kim sinh thiết vào tuyến tiền liệt. Kết quả có thể xác định liệu có ung thư tuyến tiền liệt hay không.
• Xét nghiệm tinh dịch: Xét nghiệm tinh dịch đánh giá chất lượng và số lượng tinh trùng trong tinh dịch. Xét nghiệm này có thể phát hiện máu và dấu hiệu nhiễm trùng.

Cách điều trị viêm tiền liệt tuyến mạn tính

Mặc dù không thể phòng ngừa hoàn toàn, viêm tuyến tiền liệt mạn tính có thể được kiểm soát bằng cách điều trị bằng thuốc, ứng dụng các liệu pháp bổ sung và các can thiệp y tế.

1. Điều trị bằng thuốc

Bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc cho từng trường hợp bệnh. Một số loại thuốc thường được dùng trong điều trị viêm tuyến tiền liệt mãn tính có thể kể đến như:

• Thuốc giảm đau, thuốc chống viêm Steroid.
• Thuốc kháng sinh.
• Thuốc chẹn Alpha.

2. Can thiệp và hỗ trợ

Can thiệp y tế và hỗ trợ điều trị trực tiếp là phần quan trọng trong việc điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính, giúp giảm các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Các phương pháp này bao gồm sử dụng thuốc, điều trị hội chứng đau vùng chậu và phẫu thuật. Kết hợp giữa liệu pháp bổ sung và các phương pháp can thiệp hỗ trợ có thể giúp cải thiện tình trạng bệnh và nâng cao chất lượng sống của người bệnh. Tuy nhiên, trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để lựa chọn cách điều trị phù hợp nhất.

3. Liệu pháp bổ sung

Việc điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính bằng can thiệp và hỗ trợ bao gồm các phương pháp không dùng thuốc, giúp giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Dưới đây là các liệu pháp bổ sung hiệu quả:

Vật lý trị liệu

• Bài tập kegel: Giúp cải thiện sức mạnh cơ vùng chậu, làm giảm triệu chứng đau và cải thiện sự kiểm soát tiểu tiện.
• Xoa bóp cơ thể: Giảm căng thẳng ở các cơ vùng lưng dưới, hông và đùi, giúp giảm đau vùng chậu.
• Điều trị nhiệt: Sử dụng nhiệt từ túi chườm nóng hoặc bồn tắm ngâm (sitz bath) giúp thư giãn cơ bắp và giảm đau.

Châm cứu

Liệu pháp cổ truyền này giúp giảm đau và cải thiện lưu thông máu, có thể giảm triệu chứng viêm tuyến tiền liệt mạn tính.

Biofeedback

Sử dụng thiết bị đo lường giúp người bệnh học cách điều khiển các chức năng cơ thể, như thư giãn cơ vùng chậu để giảm cơn đau.

Ngoài ra, các liệu pháp thay đổi lối sống và chế độ ăn uống cũng giúp hỗ trợ điều trị viêm tuyến tiền liệt lành tính mạn tính. Cụ thể

• Uống nhiều nước để giữ cơ thể luôn đủ nước.
• Dùng thuốc giảm đau không kê đơn (OTC) như ibuprofen để giảm viêm và khó chịu.
• Tránh các thực phẩm cay, chua và đồ uống chứa caffeine hoặc cồn vì chúng có thể gây mất nước.
• Tắm nước ấm hoặc sử dụng đệm nhiệt ở vùng lưng dưới để giảm đau.
• Ngồi lên gối hình donut khi cảm thấy đau. Tránh các hoạt động làm tăng cơn đau như đạp xe.

Xem thêm: Cách chữa viêm tuyến tiền liệt hiệu quả và an toàn.

Các biện pháp phòng viêm tuyến tiền liệt mạn tính

Để không mắc viêm tuyến tiền liệt mạn tính, người bệnh cần điều trị bệnh sớm, tránh để viêm kéo dài. Nhưng quan trọng hơn là phòng ngừa để không mắc viêm tuyến tiền liệt. Nhiều biện pháp khác nhau có thể hữu ích.

1. Thói quen sinh hoạt lành mạnh

Thay đổi các thói quen sinh hoạt có thể giúp duy trì sức khỏe tuyến tiền liệt và giảm nguy cơ mắc bệnh. Nếu bạn đã gặp vấn đề với tuyến tiền liệt, hãy thử áp dụng những mẹo sau để giảm triệu chứng và ngăn tình trạng trở nên trầm trọng hơn:

• Giữ vệ sinh tốt: Vệ sinh dương vật và khu vực xung quanh để ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Đứng khi có thể: Ngồi lâu làm tăng áp lực lên tuyến tiền liệt và gây viêm theo thời gian. Cố gắng tránh ngồi lâu và đi xe đạp quá lâu.
• Tập thể dục: Dành thời gian để tập thể dục ít nhất ba lần mỗi tuần. Đi bộ nhanh, kéo giãn, hoặc tham gia các lớp cardio tại phòng gym. Vận động có thể giúp giảm cảm giác lo âu, vốn có liên quan đến một số loại viêm tuyến tiền liệt.
• Uống đủ nước: Đảm bảo cơ thể luôn đủ nước để giữ cho nước tiểu loãng và bàng quang được làm sạch. Nếu bạn có bệnh lý nền như bệnh thận mạn tính hoặc suy tim, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ về các biện pháp phòng ngừa đặc biệt.
• Ăn nhiều trái cây và rau quả: Chúng chứa nhiều chất dinh dưỡng giúp cơ thể khỏe mạnh và chống lại nhiễm trùng, viêm.
• Ăn thức ăn nhẹ: Mặc dù không có nghiên cứu chứng minh rằng các loại thực phẩm nhất định có thể ngăn ngừa viêm tuyến tiền liệt, nhưng các thực phẩm cay, ớt, và gia vị nóng có thể làm khó chịu bàng quang và làm tăng triệu chứng viêm tuyến tiền liệt.
• Hạn chế caffeine và rượu: Các đồ uống như trà, cà phê và soda có thể gây viêm đường tiết niệu và bàng quang, cũng như đồ uống có cồn.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Thừa cân không có lợi cho tuyến tiền liệt. Cố gắng giảm cân bằng cách ăn chế độ ăn lành mạnh, hoạt động thể chất và ngủ đủ giấc.
• Quản lý căng thẳng: Nam giới đối mặt với căng thẳng nặng nề tại nơi làm việc hoặc trong gia đình có nguy cơ mắc viêm tuyến tiền liệt cao hơn. Hãy trò chuyện với bác sĩ tâm lý để giúp quản lý cảm xúc, hoặc thử học thiền định hay kỹ thuật thư giãn toàn thân để giảm căng thẳng thể chất và làm dịu tâm trí.

2. Quan hệ tình dục an toàn

Các bệnh lây qua đường tình dục có thể gây viêm tuyến tiền liệt. Khi quan hệ tình dục với bạn tình nhiễm bệnh mà không sử dụng bao cao su, vi khuẩn có thể xâm nhập vào niệu đạo và lên tuyến tiền liệt. Nếu bạn không có mối quan hệ một vợ một chồng, hãy sử dụng bao cao su trong mọi hình thức quan hệ tình dục.

3. Kiểm tra tuyến tiền liệt 

Thăm khám với bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường. Nếu bạn nhận thấy mình đi vệ sinh nhiều hơn bình thường hoặc có cảm giác đau khi đi tiểu, đó có thể là dấu hiệu của vấn đề tuyến tiền liệt. Ngoài ra, nếu bạn thường xuyên phải rặn khi đi đại tiện hoặc cảm thấy đau, đây là lý do để tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Các câu hỏi thường gặp

1. Viêm tuyến tiền liệt mạn tính có chữa khỏi được không?

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính khó điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, người bệnh có thể kiểm soát và cải thiện triệu chứng thông qua việc sử dụng thuốc kết hợp với chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh. Phác đồ điều trị sẽ chủ yếu phụ thuộc vào nguyên nhân và loại vi khuẩn gây bệnh.

2. Viêm tuyến tiền liệt mãn tính có lây qua đường tình dục không?

Nam giới bị viêm tuyến tiền liệt vẫn có thể quan hệ tình dục. Tần suất quan hệ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, tình trạng sức khỏe của người bệnh và sự tư vấn của bác sĩ. Viêm tuyến tiền liệt mãn tính không lây nhiễm sang bạn tình, và quan hệ tình dục không làm tình trạng bệnh nặng thêm. Tuy nhiên, một số nam giới có thể cảm thấy đau khi xuất tinh, điều này có thể ảnh hưởng đến cảm xúc và sự thoải mái trong quan hệ tình dục.

Có thể bạn quan tâm: Viêm tuyến tiền liệt kiêng quan hệ bao lâu?

Viêm tuyến tiền liệt mãn tính thường gặp ở nam giới. Bệnh lý ở bộ phận nhạy cảm khiến nhiều người e ngại, chậm trễ trong việc thăm khám, điều trị gây ra các biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sinh hoạt tình dục và sức khỏe sinh sản. Nếu cần khám nhanh, riêng tư, không phải chờ đợi, nam giới nên đến Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.