Viêm tuyến tiền liệt là bệnh phổ biến ở nam giới có thể gây suy giảm tình dục và khả năng sinh sản. Muốn điều trị hiệu quả, cần được chẩn đoán cụ thể, vì một số bệnh lý niệu – dục cũng có chung biểu hiện, dễ dẫn đến nhầm lẫn. Tại bệnh viện, xét nghiệm viêm tuyến tiền liệt nào thường được sử dụng để chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt? Cùng ECO Pharma tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Viêm tuyến tiền liệt là tình trạng sưng viêm tuyến tiền liệt, gây đau hoặc khó tiểu, kèm theo đau ở vùng chậu, bẹn hoặc cơ quan sinh dục. Trên thế giới, hơn hai triệu nam giới đến gặp bác sĩ mỗi năm vì các triệu chứng viêm tuyến tiền liệt. Có tới 50% nam giới sẽ gặp phải triệu chứng này vào một thời điểm nào đó trong đời. Đây là vấn đề đường tiết niệu phổ biến nhất ở nam giới dưới 50 tuổi và là vấn đề phổ biến thứ ba ở những người trên 50 tuổi. (1)
Các triệu chứng phụ thuộc vào nguyên nhân và có thể xuất hiện đột ngột hoặc tiến triển từ từ. Nhưng thường gặp nhất là tiểu khó, tiểu buốt, tiểu ra máu, nước tiểu đục, tiểu rắt, đau khi xuất tinh, đau vùng bụng, bẹn và thắt lưng. Viêm tuyến tiền liệt cấp do vi khuẩn còn có thể xuất hiện các triệu chứng giống cúm.
Trong bệnh viêm tuyến tiền liệt thì có các loại:
Trong điều trị viêm tuyến tiền liệt, điều trị nhiễm trùng là giải pháp đầu tiên. Viêm tuyến tiền liệt cấp hoặc mạn do vi khuẩn điều trị chính bằng kháng sinh đường uống. Trường hợp viêm cấp nặng, cần truyền kháng sinh tĩnh mạch (IV) tại bệnh viện trong thời gian ngắn.
Tiếp theo là điều trị các triệu chứng đường tiểu. Thuốc chẹn alpha thường được dùng làm giãn cổ bàng quang và các sợi cơ tại vị trí tuyến tiền liệt nối với bàng quang để giảm buốt khi tiểu và cải thiện triệu chứng tiểu khó. Và dùng thuốc giảm đau kê đơn hoặc không cần kê đơn như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin IB) để giảm đau. Ngoài ra, nếu viêm tuyến tiền liệt gây căng thẳng, lo âu hoặc trầm cảm, người bệnh cần trị liệu tâm lý với chuyên gia sức khỏe tâm thần.
Bất cứ khi nào xuất hiện một trong các triệu chứng bất thường về đường tiết niệu, đau quanh bộ phận sinh dục đều cần đến bệnh viện thăm khám. Đặc biệt khi chúng xuất hiện cùng với sốt cao và ớn lạnh.
Xét nghiệm gì để biết viêm tuyến tiền liệt? Trong chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử, thói quen sinh hoạt, tiền sử mắc bệnh của gia đình và các triệu chứng gặp phải. Sau đó người bệnh sẽ được thăm khám trực tràng trước khi bắt đầu phải làm một số xét nghiệm.
Sau đây là các xét nghiệm viêm tuyến tiền liệt thường phải làm để chẩn đoán bệnh:
Đây là một xét nghiệm quan trọng để đánh giá chức năng đường tiết niệu. Xét nghiệm này đo lưu lượng nước tiểu, tốc độ dòng chảy, tổng lượng nước tiểu thoát ra và thời gian tiểu tiện để phát hiện tình trạng tắc nghẽn trong đường tiết niệu, chẳng hạn như phì đại tuyến tiền liệt. Khi kết hợp với đo áp lực bàng quang, xét nghiệm này còn giúp xác định các vấn đề như bàng quang yếu. (2)
Người bệnh cần làm xét nghiệm nước tiểu để phát hiện dấu ấn của vi khuẩn và nhiễm trùng đường tiết niệu. Từ đó giúp bác sĩ chẩn đoán được loại viêm đang mắc phải.
Người bệnh sẽ lấy mẫu nước tiểu vào một hộp nhựa nhỏ có ghi thông tin họ tên, ngày tháng năm sinh. Mẫu nước tiểu sau đó sẽ được đưa đến phòng xét nghiệm để phân tích.
Viêm tuyến tiền liệt xét nghiệm gì? Siêu âm bụng hoặc siêu âm qua trực tràng sẽ được chỉ định để phát hiện các bất thường ở tuyến tiền liệt, áp xe hoặc sỏi tuyến tiền liệt.
Qua kết quả siêu âm, nếu nghi ngờ có áp xe tuyến tiền liệt, bác sĩ sẽ chỉ định chụp CT có cản quang để quan sát tình trạng sưng nề tuyến tiền liệt, chủ yếu ở vùng ngoại vi của tuyến, nhưng cũng có thể cả ở vùng trung tâm nếu đã trải qua cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt (TURP).
Trong một số trường hợp, nhiễm trùng có thể lan rộng ra ngoài tuyến tiền liệt, xâm lấn mô xung quanh, túi tinh và phúc mạc, làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Chụp CT cũng giúp phát hiện các biến chứng này. (3)
Người bệnh cũng cần nội soi bàng quang để phát hiện các vấn đề bất thường có thể ảnh hưởng đến đường tiết niệu gây ra viêm tuyến tiền liệt.
Một ống soi bàng quang nhỏ cứng hoặc mềm có đèn và camera hoặc thấu kính ở đầu được luồn qua đường niệu đạo để quan sát bên trong bàng quang và niệu đạo. Bác sĩ có thể phát hiện các bất thường thông qua các hình ảnh từ ống nội soi.
Một số trường hợp sẽ cần phải làm thêm xét nghiệm dịch tuyến tiền liệt để kiểm tra nhiễm trùng trong dịch tuyến tiền liệt. Bác sĩ sẽ thể thực hiện xoa bóp tuyến tiền liệt trong quá trình thăm khám trực tràng để giải phóng dịch tuyến tiền liệt vào niệu đạo và sau đó thu thập dịch này thông qua việc lấy mẫu nước tiểu. Mẫu nước tiểu sẽ được chuyển tới phòng xét nghiệm sau đó. (4)
Xét nghiệm này sẽ không được chỉ định nếu có chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn vì có nguy cơ nhiễm khuẩn máu.
Xét nghiệm máu cần thiết để đánh giá nguy cơ của bệnh và quyết định xem có cần làm thêm các xét nghiệm khác hay không. Mặc dù không chẩn đoán được ung thư tuyến tiền liệt nhưng xét nghiệm có thể gợi ý về tình trạng này thông qua nồng độ PSA cao (nồng độ kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt). Trong trường hợp này, các xét nghiệm như sinh thiết tuyến tiền liệt, MRI hoặc xét nghiệm bổ sung sẽ được chỉ định để xác định nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
Ngoài ra, xét nghiệm công thức máu còn giúp đánh giá tình trạng nhiễm trùng thông qua số lượng bạch cầu.
Để thực hiện xét nghiệm này, người bệnh sẽ phải tiến hành lấy mẫu máu vào một ống nhựa có ghi họ tên, ngày tháng năm sinh. Mẫu máu sẽ được đưa tới phòng xét nghiệm để phân tích.
Cần làm các xét nghiệm viêm tuyến tiền liệt khác nhau để xác định được từng loại viêm cụ thể. Sau khi khai thác bệnh sử, thói quen sinh hoạt và triệu chứng gặp phải, bác sĩ có thể yêu cầu làm các xét nghiệm cụ thể. (5)
Sau khi ghi nhận các triệu chứng nghi ngờ viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn, bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm nước tiểu để tìm kiếm sự hiện diện của các tế bào viêm. Và xét nghiệm cấy nước tiểu để xác định loại vi khuẩn.
Các triệu chứng sốt cao, ớn lạnh, kèm theo các biểu hiện rối loạn đường tiểu dưới (tiểu máu, tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu khó, bí tiểu hoàn toàn) thường gợi ý tới tình trạng viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn.
Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn khó nhận biết vì triệu chứng và kết quả thăm khám khác nhau ở từng bệnh nhân. Đa số người bệnh cảm thấy đau hoặc khó chịu vùng sinh dục – tiết niệu. Các biểu hiện thường gặp khác gồm nhiễm trùng tiểu tái phát không liên quan đến can thiệp bàng quang, tiểu khó, tiểu lắt nhắt nhưng không có dấu hiệu viêm tuyến tiền liệt cấp; Hoặc rối loạn chức năng tình dục mới xuất hiện mà không do nguyên nhân khác.
Những trường hợp này sau khi làm xét nghiệm nước tiểu sẽ cần phải thực hiện thêm cấy mẫu nước tiểu và xét nghiệm dịch tuyến tiền liệt. Bác sĩ sẽ day ấn từ ngoại vi vào trung tâm ở cả hai bên tuyến tiền liệt để lấy dịch tuyến này thông qua nước tiểu. Nếu kết quả phân tích mẫu nước tiểu sau xoa bóp chứa hơn 20 bạch cầu trên vi trường, có thể chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt mãn tính do vi khuẩn.
Nếu kết quả cấy nước tiểu không phát hiện vi khuẩn, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm C. trachomatis bằng kỹ thuật khuếch đại axit nucleic và cấy dịch tuyến tiền liệt tìm Ureaplasma.
Chẩn đoán loại viêm tuyến tiền liệt này chủ yếu thông qua việc sinh thiết tuyến tiền liệt hoặc phân tích tinh dịch.
Loại viêm này không có triệu chứng lâm sàng. Việc phát hiện bệnh chỉ là tình cờ trong quá trình làm các xét nghiệm để phục vụ cho một loại chẩn đoán khác.
Nguyên nhân của viêm tuyến tiền liệt mạn tính không do vi khuẩn chưa được hiểu rõ. Nó có thể liên quan đến cơ chế viêm hoặc nhiễm trùng hoặc căng thẳng tâm lý. Các triệu chứng của loại viêm này rất đa dạng, ngoài những triệu chứng đặc trưng còn có cả đau tức vùng đáy chậu, bụng dưới, tinh hoàn hoặc dương vật. Xuất tinh ra máu và rối loạn cương dương cũng có thể xảy ra.
Thông thường sẽ cần làm xét nghiệm máu và các xét nghiệm hình ảnh để chẩn đoán phân biệt. Nếu nồng độ PSA tăng cao, bác sĩ cần đánh giá thêm. Sinh thiết sau đó có thể cần thực hiện nếu bác sĩ nghi ngờ ung thư tuyến tiền liệt.
Quy trình xét nghiệm viêm tuyến tiền liệt thường bao gồm các bước sau:
Tùy vào tình trạng người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định một số hoặc tất cả các xét nghiệm trên để đưa ra chẩn đoán chính xác và phác đồ điều trị phù hợp.
Nam giới khi có những triệu chứng bất thường về đường tiết niệu, bộ phận sinh dục cần đến bệnh viện thăm khám sớm. Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ y tế uy tín hàng đầu hiện nay trong chẩn đoán và điều trị các bệnh về nam khoa, tiết niệu, vô sinh hiếm muộn.
Trung tâm Tiết niệu Thận học và Nam học Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có đội ngũ chuyên gia đầu ngành, giàu kinh nghiệm, tận tâm như Thầy thuốc Ưu tú PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên, Thầy thuốc Ưu tú BS.CKII Tạ Phương Dung cùng nhiều bác sĩ giàu kinh nghiệm khác. Trung tâm ứng dụng kỹ thuật tiên tiến hàng đầu trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về thận và tiết niệu mang đến hiệu quả cao.
Với hệ thống trang thiết bị hiện đại nhập khẩu từ Âu – Mỹ như ống soi bàng quang, ống soi niệu quản, ống soi thận, ống soi mềm, thiết bị cắt tuyến tiền liệt nội soi bằng điện lưỡng cực hoặc laser, máy tán sỏi ngoài cơ thể HD, máy đo niệu động học, máy tập sàn chậu, phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế, trung tâm thực hiện thăm khám, tầm soát và điều trị toàn diện các bệnh lý tiết niệu, từ cấp cứu đến phẫu thuật kỹ thuật cao, bao gồm:
Thông tin liên hệ Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh:
Địa chỉ:
Hotline: 093 180 6858 – 0287 102 6789
Website: tamanhhospital.vn
Kết quả chẩn đoán sẽ quyết định tới việc điều trị bệnh như thế nào. Xét nghiệm viêm tuyến tiền liệt vì vậy là công cụ đắc lực giúp các bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả. Kết quả chẩn đoán có thể bị sai lệch do bác sĩ thiếu kinh nghiệm hoặc do máy móc và sai sót trong quá trình thực hiện các xét nghiệm. Vì vậy, nam giới nên đến thăm khám ở các bệnh uy tín, công nghệ, máy móc hiện đại và đội ngũ bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm như Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
