Thuốc chống trầm cảm có gây nghiện không, thuốc được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) phê duyệt để điều trị rối loạn lo âu, ám ảnh cưỡng chế, căng thẳng sau chấn thương,… nhưng dễ gây một số tác dụng phụ. Cùng ECO Pharma tìm hiểu rõ hơn trong nội dung sau đây.
Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Mỹ, thuốc chống trầm cảm không gây nghiện nhưng nếu ngừng đột ngột, người bệnh dễ gặp các tác dụng phụ không mong muốn. Liên minh Quốc gia về Bệnh Tâm thần (NAMI) cho biết, có tới 80% người bệnh ngừng thuốc đột ngột hoặc giảm liều quá nhanh sẽ gặp hội chứng ngừng thuốc, triệu chứng cai thuốc.
Hội chứng ngừng thuốc là tập hợp các triệu chứng thể chất – tâm thần (ví dụ: buồn nôn, nôn, co giật, cáu kỉnh, tức giận) xảy ra khi một người ngừng, giảm đột ngột việc sử dụng một chất mà họ đã phụ thuộc trong thời gian dài. Những triệu chứng này thường xuất hiện trong vài ngày sau khi ngừng thuốc, có thể kéo dài nhiều tuần. (1)
NAMI chia các triệu chứng cai nghiện thành nhiều loại:
Người bệnh còn gặp các triệu chứng khác như cảm giác như có dòng điện chạy qua cơ thể – não, ảo giác, căng hoặc đau cơ, vấn đề về thị lực – nhận thức, ngứa ngáy, tiếng chuông trong tai, thay đổi khẩu vị.
Ngoài thuốc chống trầm cảm có gây nghiện không, bạn cũng nên tìm hiểu về cơ chế hoạt động của các loại thuốc này như thế nào.
Thuốc chống trầm cảm hoạt động bằng cách tác động lên các chất dẫn truyền thần kinh, chất hóa học truyền tin giữa các tế bào thần kinh hoặc não. Tùy loại thuốc, chúng kích thích khả năng giải phóng, ức chế tái hấp thu của các chất dẫn truyền thần kinh như norepinephrine, serotonin, dopamine hoặc ở một số trường hợp sẽ kết hợp cả 3 loại. (2)
Hiệu quả của thuốc chống trầm cảm khác nhau tùy thuộc vào cơ địa mỗi người. Hai loại phổ biến là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRI).
SSRI làm tăng mức độ serotonin trong não, loại hormone giúp ổn định cảm giác vui vẻ, hạnh phúc bằng cách ngăn chặn chúng trở lại các tế bào thần kinh. SNRI cũng giúp duy trì mức norepinephrine, hormone giúp cơ thể có đủ năng lượng và sự tỉnh táo.
Khi người bệnh đột ngột ngừng dùng thuốc chống trầm cảm, nồng độ serotonin thay đổi nhanh chóng gây ra các triệu chứng khó chịu. Một số nghiên cứu cho thấy các triệu chứng cai nghiện xảy ra khi cơ thể cố gắng tự khôi phục lại sự cân bằng của serotonin.
Thuốc chống trầm cảm có gây nghiện không, khoảng 20% người đang dùng này thực hiện giảm liều đột ngột sẽ gặp phải một loạt triệu chứng cai thuốc. Thông thường, người dùng cần uống thuốc chống trầm cảm liên tục ít nhất một tháng để hội chứng ngưng thuốc (ADS) hình thành.
Các triệu chứng của hội chứng cai này khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc, người bệnh cần biết cách phân biệt chúng với chứng nghiện. (3)
Xem thêm bài viết: Uống thuốc trầm cảm trong bao lâu thì hiệu quả? Cần lưu ý điều gì?
Khi ngừng sử dụng hai loại thuốc này người bệnh có thể gặp phải nhiều triệu chứng như:
Xem thêm bài viết: Có kết hợp hai loại thuốc chống trầm cảm được không?[GIẢI ĐÁP]
Các triệu chứng, tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm 3 vòng có thể gặp phải như:
Các triệu chứng có thể gặp phải khi ngừng thuốc ức chế monoamine oxidase gồm:
Các triệu chứng cai thuốc thường xuất hiện trong vòng 5 ngày sau khi ngừng thuốc chống trầm cảm, kéo dài đến 6 tuần. Theo nghiên cứu mới, một số người thường gặp các triệu chứng cai thuốc trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau khi ngừng thuốc chống trầm cảm.
Khi đã hiểu rõ vấn đề thuốc chống trầm cảm có gây nghiện không, nếu đang nghĩ đến việc ngừng thuốc, người bệnh nên thực hiện:
Thuốc chống trầm cảm có gây nghiện không? Kể cả không lo sợ về các triệu chứng cai thuốc có thể gặp phải nhưng bạn đừng ngừng thuốc cho dù các triệu chứng giảm vì trầm cảm vẫn có thể tái phát. Việc ngừng thuốc chống trầm cảm cần giảm liều từ từ, cách nhau từ 2 – 6 tuần. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cách giảm liều, kê thuốc với liều lượng phù hợp. Lịch trình phụ thuộc vào loại thuốc, thời gian sử dụng, liều hiện tại, các triệu chứng người bệnh gặp phải trước đó.
Trước khi ngừng thuốc, hãy trao đổi với bác sĩ, đảm bảo rằng bệnh đã được cải thiện, bạn đã trở lại cuộc sống bình thường, tâm trạng ổn định, có khả năng đối phó với suy nghĩ tiêu cực; Không nên ngừng thuốc khi đang căng thẳng, trải nghiệm thay đổi lớn trong cuộc sống như công việc mới, bệnh tật.
Áp dụng kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu; ngủ đủ 7 – 9 tiếng mỗi đêm, tăng cường hoạt động thể chất giúp serotonin liên kết với các vị trí thụ thể trên tế bào thần kinh, bù đắp cho sự thay đổi chất này khi giảm dần SSRI và các loại thuốc khác.
Bên cạnh thuốc chống trầm cảm có gây nghiện không, chế độ dinh dưỡng cũng quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe tâm thần và thể chất cho người bệnh trầm cảm. Những điều bạn nên làm là:
Ngoài ra, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, chuyên gia sức khỏe tâm thần hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về chế độ ăn uống phù hợp. Người bệnh nên đến Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome – nơi khám, tư vấn, điều trị, chăm sóc dinh dưỡng cho tất cả đối tượng, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người trưởng thành, phụ nữ mang thai, người cao tuổi, đến những người mong muốn nâng cao sức khỏe, hỗ trợ các bệnh lý cần dinh dưỡng.
Hãy tái khám theo dặn dò của bác sĩ điều trị và đến bệnh viện ngay nếu bạn gặp các triệu chứng bất thường. Nếu triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể khuyên quay lại liều trước đó, giảm liều chậm hơn hoặc chuyển sang thuốc có tác dụng kéo dài như fluoxetine.
Hãy tìm sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè trong quá trình dừng thuốc chống trầm cảm. Họ sẽ giúp bạn nhận ra các dấu hiệu trầm cảm tái phát mà bạn có thể không cảm nhận được và hỗ trợ vượt qua chúng.
Thuốc chống trầm cảm có gây nghiện không? Thuốc chống trầm cảm có thể gây ra triệu chứng cai thuốc khi giảm liều. Nếu lo sợ điều này bạn có thể cân nhắc đến các biện pháp thay thế, ví dụ như liệu pháp tâm lý trị liệu, thay đổi lối sống để cải thiện tâm trạng. Hoặc có thể điều trị kết hợp giữa thuốc chống trầm cảm và các biện pháp này, nhưng cần theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Chỉ dưới 20% người dùng thuốc chống trầm cảm kết hợp với liệu pháp tâm lý, mặc dù việc này hữu ích trong việc hồi phục và ngăn ngừa tái phát. Những người kết hợp liệu pháp tâm lý khi ngừng thuốc ít có khả năng bị tái phát trầm cảm hơn.
Người bệnh có thể áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, thư giãn cơ và yoga để kiểm soát căng thẳng.
Trầm cảm thường được điều trị ngoại trú, sử dụng thuốc, tâm lý trị liệu hoặc kết hợp nhiều phương pháp. Khi có dấu hiệu nghi ngờ trầm cảm, người bệnh không nên xem nhẹ. Bạn cần đến các bệnh viện chuyên môn cao để được khám, đánh giá mức độ trầm cảm, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Khoa Khám Bệnh của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM là địa chỉ uy tín, có đội ngũ bác sĩ, chuyên gia đầu ngành, giỏi nghề, tận tình, giàu kinh nghiệm. Bệnh viện được đầu tư cơ sở vật chất mới, hiện đại, tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, đảm bảo cho công tác khám chữa bệnh được tối ưu hiệu quả.
Thuốc chống trầm cảm có gây nghiện không? Thuốc không gây nghiện, việc ngừng uống đột ngột dễ gây ra các triệu chứng cai thuốc. Người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, giảm liều từ từ để tránh tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm gây ra không đáng có. Nếu đang cân nhắc ngừng thuốc, hãy thảo luận kỹ lưỡng với bác sĩ để đảm bảo quá trình diễn ra an toàn, hiệu quả.
