Mất ngủ không chỉ là cảm giác trằn trọc, khó chịu mỗi đêm mà còn có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, ít ai ngờ rằng bệnh lý tuyến giáp có thể gây ra chứng mất ngủ dai dẳng. Trong bài viết này, cùng ECO Pharma tìm hiểu mất ngủ do tuyến giáp, từ đó giúp bạn nhận diện sớm tình trạng của bản thân.
Tuyến giáp là một tuyến nhỏ hình con bướm nằm ở phía trước cổ. Tuyến này sản xuất hai loại hormone chính là thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), ảnh hưởng đến nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể, bao gồm duy trì nhiệt độ cơ thể, tiêu hóa và các chức năng quan trọng như nhịp tim và hô hấp.(1)
Các bệnh lý về tuyến giáp có thể dẫn đến các vấn đề về giấc ngủ. Ví dụ, bệnh tuyến giáp có thể là yếu tố tiền thân của hội chứng chân không yên (RLS). Những người mắc chứng rối loạn này cảm thấy khó chịu ở chân khi cơ thể đang nghỉ ngơi. Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng của RLS thường xảy ra vào buổi tối hoặc khi bắt đầu ngủ, dẫn đến mất ngủ.
Ngược lại, thói quen ngủ có thể đóng vai trò trong việc tăng nguy cơ gây bệnh tuyến giáp. Một nghiên cứu phát hiện ra rằng những người ngủ ít hơn 7 giờ mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh cường giáp cao hơn, trong khi ngủ nhiều hơn 8 giờ mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc cả cường giáp và suy giáp. Ngoài ra, giấc ngủ tốt hỗ trợ tối ưu cho hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, làm giảm khả năng mắc chứng rối loạn chức năng tuyến giáp.
Nhìn chung, mặc dù đúng là rối loạn tuyến giáp có thể ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ, nhưng nhiều yếu tố khác cũng có thể gây mất ngủ. Không phải tất cả các vấn đề về giấc ngủ đều do rối loạn tuyến giáp gây ra và không phải tất cả những người mắc rối loạn tuyến giáp đều gặp vấn đề về giấc ngủ. Tốt nhất, bạn nên thăm khám nếu gặp phải các vấn đề liên quan đến giấc ngủ để tìm ra nguyên nhân chính xác.
Người mắc bệnh cường giáp hoặc suy giáp đều có khả năng gặp phải vấn đề về giấc ngủ, cụ thể sau đây.(2)
Cường giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone. Cơ chế chính xác mà cường giáp ảnh hưởng đến giấc ngủ vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên, những gì được biết cho đến nay là bệnh này làm tăng trao đổi chất, thay đổi nhịp sinh học và khiến người bệnh lo lắng. Những điều này góp phần gây ra rối loạn giấc ngủ.
Cường giáp có thể gây sụt cân, dẫn đến hẹp đường thở và làm tăng nguy cơ ngưng thở khi ngủ. So với suy giáp, khả năng cường giáp gây ra ngưng thở khi ngủ có vẻ ít hơn. Giấc ngủ có thể bị gián đoạn do gặp ác mộng, nhạy cảm với nhiệt độ, đổ mồ hôi đêm và đi tiểu thường xuyên. Khó ngủ lại sau những gián đoạn như vậy có thể là dấu hiệu của chứng mất ngủ do cường giáp.
Suy giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất ít hormone hơn bình thường. Mặc dù những người bị suy giáp có thể bị mất ngủ, nhưng mất ngủ có liên quan nhiều hơn đến cường giáp hơn là suy giáp. Suy giáp có thể gây tổn thương các cơ và dây thần kinh cần thiết cho hô hấp, dẫn đến chứng ngưng thở khi ngủ.
Ngoài ra, người bị suy giáp cũng có thể gián đoạn giấc ngủ vào ban đêm do không chịu được lạnh cùng với đau khớp hoặc cơ. Một số nghiên cứu đã cho thấy có sự liên kết giữa suy giáp với giảm chất lượng giấc ngủ, thời gian chìm vào giấc ngủ lâu hơn và thời gian ngủ ngắn hơn vào ban đêm. Những người trẻ tuổi, người có chỉ số khối cơ thể tương đối thấp và phụ nữ có nguy cơ mắc các vấn đề về giấc ngủ cao hơn do suy giáp.(3)
Để cải thiện mất ngủ do tuyến giáp, cần điều trị vào nguyên nhân gây ra tình trạng này, tức là chữa trị cường giáp hoặc suy giáp.
Phương pháp điều trị suy giáp phổ biến nhất là liệu pháp thay thế hormone. Levothyroxine (Synthroid®, Levo-T®) là một loại thuốc thay thế các hormone mà tuyến giáp không thể sản xuất một cách tự nhiên. Thuốc thường được dùng vào buổi sáng khi bụng đói. Nếu uống hàng ngày, levothyroxine có thể cân bằng nồng độ hormone và cải thiện các triệu chứng suy giáp. Người bệnh sẽ cần dùng thuốc điều trị suy giáp trong suốt quãng đời còn lại.
Bên cạnh việc tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ như đã nêu trên, người bệnh cần thực hiện thêm những điều sau để cải thiện mất ngủ hiệu quả hơn:
Sau đây là một số thắc mắc thường gặp liên quan đến vấn đề mất ngủ do tuyến giáp.
Mất ngủ có thể là dấu hiệu của nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả các vấn đề về tuyến giáp. Phân biệt mất ngủ do tuyến giáp với các loại mất ngủ khác cần dựa vào các dấu hiệu khác xuất hiện kèm theo. Nhìn chung không thể biết được mất ngủ do nguyên nhân nào nếu không đi thăm khám.
Hiện vẫn chưa có phương pháp lâm sàng đặc hiệu để phân biệt rối loạn giấc ngủ do tuyến giáp với các nguyên nhân khác. Vì vậy, bác sĩ sẽ phải tiến hành xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng tuyến giáp và một loạt các chẩn đoán phân biệt khác để loại trừ nguyên nhân.
Mất ngủ do tuyến giáp có thể chữa khỏi được. Bệnh cường giáp có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu can thiệp sớm và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ. Bệnh suy giáp không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể được kiểm soát tốt bằng thuốc. Nhìn chung, mất ngủ do tuyến giáp hoàn toàn có thể được cải thiện đáng kể và chữa khỏi khi bệnh tuyến giáp được điều trị ổn định.
Tóm lại, mất ngủ do tuyến giáp là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, thăm khám bác sĩ chuyên khoa và tuân thủ phác đồ điều trị là vô cùng quan trọng để cải thiện chất lượng giấc ngủ và nâng cao sức khỏe tổng thể.
