Hơn 23,5 triệu người ở Mỹ bị ảnh hưởng bởi bệnh tự miễn. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật và tử vong. Khoảng 1,5 triệu người trưởng thành ở nước này mắc bệnh viêm khớp dạng thấp và gần 300.000 trẻ em sống chung với một số dạng bệnh viêm khớp hoặc thấp khớp. Vậy bệnh viêm khớp tự miễn là gì?
Bệnh tự miễn xảy ra khi hệ miễn dịch không thể phân biệt được tế bào của cơ thể và tế bào lạ, khiến nó tấn công nhầm vào các tế bào bình thường. Có hơn 80 loại bệnh tự miễn ảnh hưởng đến nhiều bộ phận cơ thể.
Các bệnh tự miễn thường gặp ở phụ nữ bao gồm viêm khớp dạng thấp, một bệnh lý mạn tính do rối loạn tự miễn trong cơ thể gây nên chẳng hạn như bệnh vẩy nến, tình trạng các mảng da dày và có vảy. Viêm khớp vảy nến là một loại viêm khớp ảnh hưởng đến một số người bị bệnh vẩy nến. Lupus, một căn bệnh gây tổn thương các vùng trên cơ thể bao gồm khớp, da và các cơ quan khác. [1]
Các bệnh về tuyến giáp, bao gồm bệnh Graves, trong đó cơ thể sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp (cường giáp) và viêm tuyến giáp Hashimoto, trong đó cơ thể không sản xuất đủ hormone (suy giáp). Bệnh tiểu đường tuýp 1, tình trạng hệ miễn dịch làm tổn thương các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy.
Thường không có xét nghiệm đơn lẻ nào để chẩn đoán bệnh tự miễn. Bác sĩ cần phải xem xét một số triệu chứng nhất định kết hợp với các dấu hiệu máu cụ thể và trong một số trường hợp, sinh thiết mô có thể được chỉ định thực hiện để chẩn đoán bệnh.
Viêm khớp tự miễn có thể cải thiện tốt bằng chế độ ăn kiêng Địa Trung Hải hoặc chế độ ăn uống lành mạnh, vật lý trị liệu, sử dụng các sản phẩm thoa ngoài da, thuốc điều trị qua đường uống hoặc tiêm. Phẫu thuật khớp chỉ nên được xem xét khi các phương pháp điều trị bảo tồn không có hiệu quả.
Viêm khớp do bệnh tự miễn là các loại viêm khớp trong đó hệ miễn dịch của một người tấn công cơ thể họ. Có hơn 100 loại viêm khớp gây ra các triệu chứng khác nhau. Trong đó, viêm khớp dạng thấp và viêm khớp vẩy nến là những loại viêm khớp tự miễn phổ biến nhất. [2]
Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu các loại viêm khớp tự miễn thường gặp sau đây.
Viêm khớp dạng thấp (RA) là một bệnh tự miễn và viêm, có nghĩa là hệ thống miễn dịch tấn công nhầm các tế bào khỏe mạnh trong cơ thể gây viêm, sưng đau ở các bộ phận bị ảnh hưởng. Viêm khớp dạng thấp chủ yếu tấn công các khớp, thường là nhiều khớp cùng một lúc. Bệnh này thường xuất hiện các khớp ở bàn tay, cổ tay và đầu gối.
Khi bị viêm khớp dạng thấp, màng hoạt dịch khớp bị viêm gây tổn thương mô khớp. Tổn thương mô này có thể gây đau kéo dài, mất thăng bằng và biến dạng khớp. Bệnh này cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể và gây ra các vấn đề ở các cơ quan như phổi, tim và mắt hoặc gây ra một số biến chứng như hội chứng felty, bàn tay gió thổi… [3]
Viêm khớp vẩy nến là một dạng viêm khớp ảnh hưởng đến một số người mắc bệnh vẩy nến – một căn bệnh gây ra các mảng da đỏ có vảy bạc. Đau khớp, cứng khớp và sưng tấy là những triệu chứng chính của viêm khớp vẩy nến. Chúng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, bao gồm cả đầu ngón tay và cột sống.
Trong cả bệnh vẩy nến và viêm khớp vẩy nến, các đợt bùng phát bệnh có thể xen kẽ với các giai đoạn thuyên giảm. Không có cách chữa trị viêm khớp vẩy nến. Điều trị nhằm mục đích kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa tổn thương khớp. Nếu không điều trị, viêm khớp vẩy nến có thể gây tàn tật. [4]
Viêm khớp phản ứng là tình trạng khớp bị đau và sưng tấy, khởi phát sau khi cơ thể bị nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng ở ruột, bộ phận sinh dục hoặc đường tiết niệu. Trong hầu hết các trường hợp, bệnh sẽ khỏi trong vòng vài tháng và không gây ra vấn đề gì lâu dài. Đàn ông và phụ nữ ở mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh nhưng phổ biến hơn ở nam giới và những người trong độ tuổi từ 20 đến 40. [5]
Lupus ban đỏ là một bệnh tự miễn gây viêm lan rộng và tổn thương mô ở các cơ quan bị ảnh hưởng. Nó có thể ảnh hưởng đến khớp, da, não, phổi, thận và mạch máu. Không có cách chữa khỏi bệnh lupus nhưng các biện pháp điều trị và thay đổi lối sống có thể giúp kiểm soát bệnh. Mức độ nghiêm trọng của bệnh này có thể từ nhẹ đến đe dọa tính mạng. Nguyên nhân của Lupus ban đỏ vẫn chưa được biết rõ nhưng được cho là có liên quan đến các yếu tố môi trường, di truyền và nội tiết tố. [7]
Xơ cứng bì là một tình trạng hiếm gặp khiến cơ thể sản sinh ra các mô dày hơn bình thường. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến làn da nhưng có thể gây ra các triệu chứng ở bất kỳ mô nào trên cơ thể. Nếu bị xơ cứng bì, hệ miễn dịch sẽ kích hoạt các tế bào của cơ thể sản xuất quá nhiều collagen (một loại protein). Cơ thể cần collagen để có mô liên kết khỏe mạnh, hỗ trợ các cơ quan và giữ các bộ phận của cơ thể ở đúng vị trí. Nhưng khi sản xuất quá nhiều, da và các mô khác có thể dày hơn mức bình thường.
Viêm cột sống dính khớp là một bệnh viêm nhiễm mà theo thời gian có thể khiến một số xương ở cột sống, gọi là đốt sống bị dính lại. Điều này làm cho cột sống kém linh hoạt và có thể dẫn đến tư thế khom lưng. Không có cách chữa trị viêm cột sống dính khớp nhưng các phương pháp điều trị có thể làm giảm các triệu chứng và có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh.
Các tế bào trong hệ miễn dịch giúp bảo vệ cơ thể chống lại các yếu tố có hại. Ví dụ như vi khuẩn, virus, chất độc, tế bào ung thư, máu và mô từ bên ngoài cơ thể. Những chất này có chứa kháng nguyên. Hệ miễn dịch tạo ra các kháng thể chống lại các kháng nguyên cho phép nó tiêu diệt các tác nhân gây hại này. Khi một người bị rối loạn tự miễn dịch, hệ miễn dịch của người đó sẽ không phân biệt được giữa mô khỏe mạnh và các kháng nguyên có khả năng gây hại. Kết quả là cơ thể bắt đầu phản ứng phá hủy các mô bình thường.
Nguyên nhân chính xác của rối loạn tự miễn dịch vẫn chưa được biết. Một giả thuyết cho rằng một số vi sinh vật (chẳng hạn như vi khuẩn hoặc virus) hoặc thuốc có thể gây ra những thay đổi khiến hệ miễn dịch “bối rối”. Điều này có thể xảy ra thường xuyên hơn ở những người có gen khiến họ dễ mắc các rối loạn tự miễn dịch.
Các triệu chứng của bệnh tự miễn có thể nghiêm trọng ở một số người và nhẹ ở những người khác. Có nhiều mức độ khác nhau của bệnh tự miễn dịch. Mặc dù có nhiều loại bệnh tự miễn khác nhau nhưng nhiều bệnh trong số đó có các triệu chứng tương tự nhau.
Các triệu chứng thường gặp của bệnh tự miễn bao gồm:
Khả năng phát triển bệnh viêm khớp tự miễn có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố nguy cơ. Chẳng hạn, các yếu tố rủi ro đối với viêm khớp dạng thấp bao gồm:
Viêm khớp tự miễn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu phát hiện muộn hoặc điều trị không đúng cách. Các biến chứng của viêm khớp tự miễn khác nhau. Ví dụ, các biến chứng của viêm khớp dạng thấp bao gồm hội chứng ống cổ tay, loãng xương và biến dạng khớp.
Bệnh này cũng có thể dẫn đến các biến chứng về phổi như viêm phế quản tắc nghẽn, tăng huyết áp phổi, tràn dịch màng phổi.
Các biến chứng về tim của viêm khớp dạng thấp bao gồm xơ cứng động mạch, viêm màng ngoài tim, viêm cơ tim, suy tim sung huyết.
Các bệnh tự miễn dịch có xu hướng có các triệu chứng giống với các bệnh khác nên việc chẩn đoán có thể khó khăn, đặc biệt là ở giai đoạn đầu. Ví dụ, không có xét nghiệm nào có thể chẩn đoán cụ thể viêm khớp dạng thấp. Thay vào đó, bác sĩ cần chẩn đoán thông qua các triệu chứng do người bệnh khai báo, khám lâm sàng và xét nghiệm y tế, bao gồm:
Người bệnh có thể giúp bác sĩ chẩn đoán bằng cách cung cấp đầy đủ bệnh sử cùng với các triệu chứng mình đang mắc phải.
Phương pháp điều trị viêm khớp do bệnh tự miễn thay đổi tùy theo triệu chứng và sự tiến triển của bệnh. Một số loại thuốc có thể được kê toa cho tình trạng này như:
Vật lý trị liệu là một lựa chọn khác có thể giúp giảm đau và cải thiện tính linh hoạt của khớp. Nhà trị liệu vật lý sẽ hướng dẫn cho người bệnh cách tập thể dục phù hợp, cùng với các thiết bị hỗ trợ như gậy, nạng và thanh vịn để hỗ trợ thực hiện các hoạt động hàng ngày. Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể cần phẫu thuật để sửa chữa hoặc thay thế các khớp bị tổn thương. [8]
Viêm khớp tự miễn nếu không được quan tâm và điều trị có thể gây ra biến chứng nguy hiểm. Hơn nữa, nếu bệnh không được phát hiện sớm, việc điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn và phức tạp. Vì thế, phòng ngừa bệnh là vấn đề quan trọng hơn cả.
Sau đây là 3 điều quan trọng giúp bạn ngăn ngừa viêm khớp do bệnh tự miễn:
Bên cạnh đó, bạn nên bổ sung một số dưỡng chất thiên nhiên như Collagen type 2 không biến tính, Collagen peptide thủy phân, Eggshell Membrane, Chondroitin sulfate, Turmeric Root,… để hỗ trợ giảm đau nhức, tái tạo sụn và xương dưới sụn, duy trì cấu trúc và chức năng vận động cho các khớp.
Bài liên quan: Viêm khớp nên ăn gì kiêng gì giúp cải thiện bệnh
Viêm khớp tự miễn là một căn bệnh mãn tính, tuy không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể kiểm soát hiệu quả bằng việc chẩn đoán sớm, điều trị tích cực và duy trì lối sống lành mạnh. Việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, kết hợp với chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập luyện thể dục thể thao phù hợp và duy trì tinh thần lạc quan sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt các triệu chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống một cách hiệu quả.
